Spreekwoorden, uitdrukkingen of gezegdes

Spreekwoorden…. gebruik jíj ze?

“Hond in de pot”*, riep mijn moeder vroeger plagend als iemand van ons te laat voor het avondeten thuiskwam. Misschien heb ik het wel met de paplepel binnen gekregen, want jong geleerd is oud gedaan, of zoals de ouden zongen piepen de jongen! Worden spreekwoorden, uitdrukkingen of gezegdes minder gebruikt? Ik hoor ze minder vaak in het dagelijkse taalgebruik terwijl ze toch de spreekwoordelijke kers op de taart zijn voor iedere taal.

Met de deur in huis vallen

“Ik vrees dat we toch echt voor het eind van de week die lang beloofde hond hebben“, viel manlief ooit met de deur in huis. En na school deed oudste er nog een schepje bovenop: “Nou heeft zíj al een hond en wij nog stééds niet!” Tja… duidelijker kon de boodschap niet zijn.

Het ijzer smeden als het heet is.

“Zie je nou wel, hoe leuk een hond is? Waarom wachten we nog langer?” En…”Straks zijn wij al lang het huis uit en zitten jullie nog met ònze hond!” ( Waar hij dat laatste doorslaggevende argument vandaan haalde?) Hij wist het ijzer te smeden toen het heet was! Zo noem je dat toch? Als je de situatie handig benut als je ziet dat óók je kritische moeder erg vertederd reageert op die schattige pup die de ochtendwandeling combineerde met het baasje naar school brengen?

 Van uitstel komt afstel?

Het onderwerp “hond” stond al lang op het verlanglijstje, maar het was er nog steeds niet van gekomen. Er was áltijd wel een reden om het op de lange baan te schuiven. Winter, koud en donker, de vakantie komt er aan, wie gaat de hond dan uitlaten… . Genóeg beren op de weg! Een hond is gewoon een extra kind en in een jong gezin soms niet zo praktisch. Zo probeerde ik het al een paar jaar te rekken. Een hond in huis was voor mij duidelijk nog een brug te ver!

De keerzijde van de medaille laten zien

Een logeerhond in een ijskoude kerstvakantie werd de proef op de som. Die hond moest ’s morgens al vroeg naar buiten en ook bij ijzel, sneeuw, regen en strenge vorst! De weergoden waren mij gunstig gezind in mijn poging om ze de (negatieve) keerzijde van een hond te laten zien, want alle weertypen kwamen die vakantie voorbij! Nou die vlieger ging niet op… Ik kreeg een koekje van eigen deeg, want alle bezwaren gingen aan diggelen! Zonder ruzie of protest werd de uitlaatbeurt verdeeld wéér of geen wéér. Hondenweer…. hoe komen ze toch aan die uitdrukking? Zelfs een hond laat je niet uit in dat weer, maar de jongens deden het wèl!

Niet over één nacht ijs gaan                     

Huisdieren… in dit geval een hond is niet meer uit ons gezin weg te slaan. De voordelen wegen bij ons op tegen de eerder genoemde nadelen, maar of het voor iederéén een verstandig idee is… ? “Bezint eer ge begint”, is hier een wijs gezegde, want een huisdier heb je niet voor maar éven!

Spreekwoorden nieuw leven inblazen

Met deze blog draag ik mijn steentje bij, hoewel het er “toevallig” een beetje èrg dik bovenop ligt. Dat is ook mijn plan met het spreekwoordenalfabet dat onlangs op mijn Facebookpagina is gestart. Elke maandag een nieuw spreekwoord met de vraag of je er meer kent met die letter en voor de eventuele uitleg… is er de dinsdag. Tot nu toe is het gezien de leuke reacties een succes.

Waarom spreekwoorden zo belangrijk zijn? 

Spreekwoorden of uitdrukkingen gebruiken, is als de “finishing touch” in een culinair gerecht. Het geeft je verhaal vaak nèt iets meer kleur. Het is de “smaakmaker” in een bericht en dit prachtige taalinstrument mag niet verloren gaan. Gezegdes maken elke taal rijker en speelser. Voor mij zijn ze onmisbaar in de taal, want ze geven je de kans om iets op een speelse of diplomatieke manier te zeggen. Spreekwoorden….. ze zijn die heerlijke kers op de taart in iedere taal!

Interesse in spreekwoorden? Kijk eens op: https://www.woorden.org/spreekwoord.php

Hond in de pot* betekent: Thuiskomen als iedereen al gegeten heeft en er alleen nog maar wat restjes over zijn. Vroeger kregen honden alleen maar wat er overbleef van de maaltijd. Als je thuiskomt en de hond is de pan aan het uitlikken dan wéét je dat je te laat bent! Bron: Spreekwoordenboek voor kinderen.Leuke verhalen over de oorsprong en de betekenis van alle bekende spreekwoorden en gezegden. Uitgeverij en auteur worden helaas niet vermeld.

En… heb je ook geteld hoeveel spreekwoorden er in deze tekst “verstopt” zaten?

Spreekwoorden leer je vaak pas als laatste van een taal, maar dat hoeft helemaal niet! Wil je lezen hoe je ook die spreekwoorden vanaf het begin meeneemt? Lees het in: https://www.logopedie-dyslexie-silvia-linssen.nl/je-praat-nederlands-na-de-cursus-als-je-persoonlijke-situaties-gebruikt/