Valse vrienden en humor bij een vreemde taal leren!

“Leer jij ons eigenlijk wel echt Nederlands?” Dat vroeg pas geleden een cursist aan mij. Op mijn verbaasde blik vervolgde hij met de ervaring dat mijn uitspraak toch ècht anders was dan wat hij op de werkvloer in de fabriek hoorde. Hij gaf wat voorbeelden: “u metje”,( ’n meisje), “wawíje” ( wat wil je), “dàgeleufdenie” ( dat geloof je niet).

Streekgebonden Nederlands en “algemeen beschaafd Nederlands”

Het was een mooie aftrap voor mijn wedervraag: “Klinkt jouw moedertaal in èlk deel van je geboorteland precies hetzelfde?” en ”In welke taal verstaat elke landgenoot de ander?”
Het Nederlands waarmee je in heel Nederland verstaan wordt, leer je tijdens deze cursus bij Dutch Lesson Veldhoven. En… het zou wel heel aardig zijn als je collega’s eens hun best willen doen om zo verstaanbaar en duidelijk mogelijk met je te praten, liefst zonder dialect en… langzaam!

De invloed van zware accenten en afwijkende beklemtoning op het begrijpen

Óók in ons eigen land tussen ”geboren en getogen Nederlanders”, want wie herkent niet:

• Bommeldíng of bómmelding
• Oisterwijk ( spreek uit Oosterwijk)
• Moergestél of Moergéstel)
• Vóórkomen of voorkómen

En…. wie kent niet de grappen als je een “beetje” Duits of Engels of …..  gaat praten?

• rond Nederlanders die ” ijn biesje Doitsj praten? ”
• over ons “steenkolen Engels”?
• rond het (on)bewust grappige Engels dat letterlijk uit het Nederlands wordt vertaald van een zeer succesvolle voetbalcoach?
• bij de vraag: “waar ligt Liege?” ( Liège= De Franse uitspraak voor de stad Luik); die meneer zoek nòg naar die stad….
• de cursist Spaans die met de “Franse slag” Spaans ging praten en zo onbedoeld een oude Spaanse vriend van zijn vrouw beledigde? Eindelijk overtuigd om dan toch maar eens Spaans te gaan leren…. Tja…duidelijk een voorbeeld van valse vrienden bij familietalen overgoten met humor!

En soms gaat de vertaling naar het Nederlands zoals bij ons naar het Engels….

• “Ik start met vrijen met mijn aubergine” (een te enthousiaste vertaling van “to fry”)
• Ik ben heel mooi ( moe)
• De verontwaardigde opmerking van een Engelstalige klant in een supermarkt: “Die kun je toch ècht niet meer verkopen!” ( rookworst, bierworst, leverworst).
• Lekker en leuk….. Altijd goed voor een mooi misverstand: die behulpzame bouwvakkers waren erg sympathiek aardig/leuk en dat wordt dan  opeens zomaar… héél lekker!!
• “ja hoor”…… “Zeg, weet je dat dat in het Engels…..?”  “Ja hoor!”

De achtergrond van de spreker kennen, helpt mee bij het begrijpen

“ Waarom spreekt hij dan niet gewoon in het Duits?” Die vraag stelde ik wanhopig aan mijn collega tijdens een congres over een nieuw inzicht bij het behandelen van stemklachten.
Iets te laat binnengekomen had ik het voorstellen van de gastspreker gemist en die achtergrond bleek broodnodig om mijn verwachting wat bij te stellen. Ik was een tijdlang méér bezig met het raadsel waar hij vandaan kwam!  Zijn mediterraan uiterlijk, Duitse achternaam en een wat Frans/Duits accent tijdens zijn in het Engels gehouden presentatie leidde me behoorlijk af van de inhoud. Collega’s die de introductie hadden gehoord bleken aanzienlijk minder problemen te hebben. Ze hadden hun verwachtingen al afgestemd op deze informatie. Gelukkig via zijn uitstekende Powerpoint, video’s en aanstekelijk enthousiasme goed gecompenseerd. En… op een later tijdstip tijdens een geweldige cursus was het ook voor mij geen probleem meer.

Overeenkomsten (vrienden) zoeken of….

• In zinsopbouw en grammatica bijvoorbeeld ( Germaanse talen Duits/Nederlands, Romaanse talen (Frans, Spaans, Italiaans)
• In de uitspraak: de Nederlandse uu wordt vaak een oe en kan hilarische anekdotes opleveren: Even met mijn nieuwe boeren (buren) praten, bij de gemeente hoer (huur) subsidie regelen…. Maar…. als je weet dat ü van dürfen net zo klinkt als uu. De Nederlandse oe, niet als twee afzonderlijke klanken worden uitgesproken maar als de ou van route, de u van universidad of de oo van roots dan gebruik je iemands moedertaal.
• Leenwoorden worden misschien iets anders uitgesproken maar hebben een gezamenlijke Latijnse of Griekse moeder en betekenis: zoals verbum en verb.

Verschillen benoemen en inzicht geven

Verschillen laten zíen met de hulp van mijn logopedische achtergrond:

• via een klinkerdriehoek
• kaakopening en tongplaatsing

Verschillen met een knipoog!

• “El Problema en la solución”, zo begon ooit mijn eerste les Spaans en tot op heden was het plagerige grapje naar de mannelijke cursisten wèl een anker voor een aantal kenmerken waaraan je mannelijke en vrouwelijke woorden kon herkennen.
• Het grapje bij de analoge klok: “Wij lopen op de tijd vooruit en de Engelstaligen lopen achter de tijd aan”, werd me niet door iederéén in dank afgenomen, totdat… “Inderdaad je hebt helaas gelijk” (Half past three of half vier.)

Tot slot deel ik met plezier ervaringen over Nederlands spreken….

• “het klinkt agressief: gggggg
• “it sounds like hell”
• “ik woon in een hoerhuis” ( huurhuis)
• en ….wat dacht je van Hoersubsidie……
• “ik ben eindelijk geslacht” ( ik ben geslaagd)

En nee lieve cursisten…. wij maken die grappige fouten natuurlijk nóóit in jullie taal!!

Ik denk nog met schaamrood aan mijn Spaanse vertaling van “het is warm!”, in een poging om een gesprekje met de taxichauffeur te voeren. Zoiets in de geest van het “leuk en lekker…..”  De taxichauffeur had enorm plezier en…’s avonds iets grappigs om te vertellen aan zijn huisgenoten! Tja… Valse vrienden en humor bij een vreemde taal leren? Het kan helaas ook weleens tot gênante situaties leiden!

NT2 ( Nederlands aan anderstaligen) een plezier om te geven, waarbij vrolijk blunderen wordt gestimuleerd.
Echt… … zonder fouten mógen en dúrven maken, leert toch níemand iets nieuws?

Wil je meer blogs over dit onderwerp lezen? https://www.logopedie-dyslexie-silvia-linssen.nl/humor-in-de-spreekkamer-als-je-iets-leert/

Wil je meer informatie? https://www.dutchlessonveldhoven.nl