Fokke &Sukke hebben eindtoets-stress
(Vanwege auteursrechten mag ik waarschijnlijk de cartoon niet gebruiken maar even googelen en je zult hem vast vinden).
Strekking van de inhoud: “Jij kan nu bewijzen dat mama en ik al die tijd gelijk hadden en de juf niet!” Mooie aanleiding op LinkedIn voor een discussie.
De noodzaak van de eind Cito in groep acht
Rond de eindtoets in groep acht laait meestal de discussie weer op over de noodzaak van die Cito.
Allerlei argumenten worden daarbij gegeven en natuurlijk wil elke liefdevolle ouder zijn of haar kind onnodige stress besparen. Het zou strikt genomen ook eigenlijk niet noodzakelijk hoeven te zijn. Overbodig zelfs als: Alle tweemaal per jaar afgenomen Cito toetsen vanaf groep drie (de zogenaamde leerling-volg- systeemtoetsen) of soms zelfs al in de kleuterperiode begonnen, goed zouden worden geanalyseerd en er een persoonlijk onderwijsplan op maat aan gekoppeld wordt. Precies zoals ‘passend onderwijs’ behoort te zijn. Heeft niets te maken met een prestatiemaatschappij, maar gewoon met goed, passend onderwijs waarvoor leerlingen de school bezoeken. Daar hebben ze uiteindelijk recht op. Een aantal voorbeelden waarbij ik zowel de vloek als de zegen van Cito als eindtoets bespreek:
De vloek van Cito als eindtoets, twee voorbeelden
Bij dyslexie:
“Ik kom ook niet meer naar je voor mijn dyslexie want de meneer heeft gezegd dat ik de Cito toch slecht maak en ik daarom geen toets hoef te doen.” Zijn tot dan toe goede motivatie leek een flinke deuk opgelopen te hebben. De opmerking kwam van een zeer intelligente jongen met een ‘flinke dyslexie’, waardoor hij schriftelijk niet goed uit de verf kwam. Mondelinge toetsafname en indien mogelijk mondeling beantwoorden, worden (door Cito) niet toegestaan en het toestaan van faciliteiten blijkt niet op elke school hetzelfde, zoals ook hier het geval was. Faciliteiten zoals gebruik van markeerstiften, voorgelezen teksten, extra leeg kladblaadje, kortom middelen om te gebruiken om zijn dyslexieprobleem te kunnen compenseren.*
Met zijn twaalf jaar opmerkelijk slim, met een brede belangstelling en kennis waardoor hij in een discussie zelfs een volwassene met feiten onderbouwd een goed weerwoord kon geven.
Bij faalangst:
“Tja, waarschijnlijk was de druk zo hoog net als de faalangst. Wij als team herkennen ons niet in deze lage score en besluiten het niet te laten meetellen.” De persoon heeft een Master op zak. In die beginperiode was Cito nog facultatief en hielden de leraren (van die school) gelukkig een goed leerlingvolgsysteem bij. Het advies van Cito werd genegeerd omdat de verzamelde gegevens van jaren een totaal andere en positievere uitslag gaf. Leerling haalde zonder studievertraging vwo en hbo, later aangevuld met onder andere een Master.
De zege van Cito als eindtoets, twee voorbeelden
Migratieachtergrond:
De leerling kreeg een laag vervolgadvies van de docent. Vermoedelijk vanwege de migratieafkomst, hoewel dat niet hardop werd gezegd. Zijn ouders waren (maar) hardwerkende arbeiders die hun best deden om in hun nieuwe vaderland te integreren. Ze wilden hun kinderen een goede toekomst geven. De Cito is objectief en de score houdt geen rekening met afkomst, de opleiding van ouders, hun Nederlandse taalbeheersing of etnische achtergrond. Deze jongen kreeg daarom een objectief advies dat paste bij zijn intelligentie: havo-vwo.
Onderpresteren bij hoogbegaafdheid die niet wordt gezien
“Tja, wat moeten we met uw zoon? Hij let nooit op, kijkt alleen maar uit het raam, is lui en zet de klas op stelten. Soms denk ik vwo, maar ik neig toch meer naar havo of…” Helaas treft deze leraar ‘lastige ouders’; ouders die mondig zijn en dit gesprek al lang voelden aankomen.
“Weet je wat, zet er ook maar een vmbo-advies bij, dan heb je jezelf keurig ingedekt,” reageerde de moeder geërgerd. Hij noemde precies de redenen waardoor ze al jaren aandrongen op meer uitdaging, maar gaf er een andere interpretatie aan.
De Cito score? Het allerhoogste, 550. Inmiddels is deze jongen onlangs gepromoveerd als microbioloog.
Hoogbegaafdheid soms ook nog met dyslexie die niet op school worden opgemerkt kunnen tot rampzalige adviezen leiden. Gesprekken dat hij zich verveelde op school, verzoeken om meer uitdaging… Het werd gezien als ‘pushen’ door veeleisende ouders, product van de ‘prestatiemaatschappij’, maar deze jongen zat gewoon z’n tijd uit op school. Buiten schooltijd zochten zijn ouders samen met hem naar activiteiten die pasten bij zijn honger naar uitdaging. Activiteiten ook waardoor hij leerde léren zodat hij niet afgestompt werd en de belangstelling voor studeren zou verliezen.
De reacties op Fokke&Sukke hebben eindtoets-stress
Ik ging ‘aan’ op de opmerking in een reactie op de cartoon.
“Op welke school hebben die ouders gezeten?”
Gelukkig kwam prompt daaronder die fantastisch voorgehouden spiegel van een andere respondent: “Ik vraag me af naar welke school een aantal juffen en meesters zijn geweest.”
Zo ook de reactie dat het hoog tijd wordt om van de ‘prestatiemaatschappij’ naar een ‘relatiemaatschappij’ te gaan. Hebben we het hier nu over passend onderwijs geven op school of over relatietherapie?
Gelijke kansen vraagt om een andere behandeling
Laten we stoppen om onder het mom van stress voor elke leerling dezelfde behandeling te willen nastreven. Het te polariseren tot twee kampen. Tussen zwart en wit zitten vele tinten grijs…
De eindtoets zomaar afschaffen?
- Zolang al die leerling-volg-analyses niet deskundig en effectief worden ingezet zoals ze bedoeld zijn? Zolang er kennelijk onvoldoende gekeken wordt naar wat die toetsen vertellen over die leerling en hoe je als docent daarop een ‘op maat’ onderwijsplan maakt?
- Zolang subjectiviteit, vooringenomenheid en/of te weinig kennis over onderliggende factoren voor een aantal leerlingen een doorslaggevende ongunstige rol spelen, leidt dit tot een niet passend schooladvies.
- Een objectieve eindtoets is dan de oplossing en geeft ieder een eerlijke kans.
De hoogste score bepalend
Wat die stress betreft? Ook daar is een oplossing voor te vinden. Voor sommigen pakt het negatiever uit maar als we dan als stelregel aannemen en vooraf afspreken dat de hoogste score doorslaggevend is, geef je ieder kind dezelfde eerlijke, objectieve kans en daalt het stressniveau vanzelf. In de brugklasperiode bewijzen ze dan wel of er aanpassingen nodig zijn.
Over Cito en allerlei fabels en feiten met betrekking tot bijvoorbeeld dyslexie, verwijs ik graag naar het door mij geschreven boek.
De titel draagt een duidelijke boodschap uit:
Dyslexie en onderwijs: op zoek naar jouw puzzelstuk – Gelijke behandeling leidt niet tot gelijke kansen!
Onder andere te bestellen bij Boekscout bestel hier
Of met dit ISBN: 978-94-646-8370-7 in elke (digitale) boekhandel!
Meer over signalen missen?
https://www.logopedie-dyslexie-silvia-linssen.nl/als-de-diagnose-dyslexie-wordt-gemist/
Informatie over spellingvolgorde (en dyslexie?)
https://www.spellingprof.nl