Categorie: Dyslexie en Taal

11 december 2018

Help! Mama of papa is ook dyslectisch, testen of niet?

By Silvia Linssen

11 december 2018

Wat doe je als ouder als je vermoedt dat je dyslexie hebt. Testen of niets doen, want het is toch “te laat”?

Deze vraag stelde ik laatst op mijn Fb pagina.

Een aantal (geciteerde) reacties op:

” Help! Mama of papa is ook dyslectisch, testen of niet?

“Mijn drie Kinderen zijn intussen jong volwassen. Maar soms…. heel vaak denk ik: “ had ik mij toen ook maar laten testen”. Mijn vraag: Wat zou dat jou dan hebben opgeleverd? Antwoord: “Acceptatie. Handvatten en vooral erkenning” .
“Ik heb me zelf laten testen én daarna een begeleiding gevolgd. Hierdoor zelf heel veel inzicht gekregen. Waardoor ik mijn kinderen weer beter kan begeleiden in hun eigen traject”.
“Meten is weten! En dan zie je ook de vooruitgang 👍🏻”
“Als je graag een bevestiging hebt, moet je dat laten doen, denk ik..”
“Ik denk het wel… dan vallen er puzzelstukjes op hun plek”.
“Ik heb zelf toevallig op mijn 30ste een dyslexietest ondergaan. Er kwam uit dat er wel lichte kenmerken aanwezig waren, maar te weinig om het echt dyslexie te noemen. Mogelijk had ik mezelf zodanig leren lezen, schrijven en meer dat de dyslexie al niet of nauwelijks meer meetbaar was. Op het vlak van begrijpend lezen echter kwam er wel wat meer naar voren dat hier het één en ander aan schortte”. Mijn vraag aan de inzender: “Stoort het je nog, want ook als volwassene kun je nog handvatten krijgen”. Antwoord: “Het stoort me zeker. Vooral wanneer ik leren moet voor examens. Dan is het toch vrij ingewikkeld als je niet helemaal begrijpt wat je leest”.
“Geen ervaring mee. Maar als het vermoeden had, zou ik wel een test doen. Omega 3 is ook altijd heel goed voor de hersenen”.
“Met welk doel zou je het willen weten”?
“Zou het niet weten. Maar denk wel dat ik het zou doen”.
“Als ik er last van zou hebben, zou ik een test laten doen”.
“Laten testen. Bij onze jongste was er een vermoeden van een autisme spectrumstoornis en om het te weten hebben we het ook laten testen. Dan weet je als ouder waar je aan toe bent en het helpt ook de leerkrachten”.

Conclusie:

De meeste ouders antwoorden hier dat ze zich zouden laten testen op dyslexie!

De praktijk is anders!

Tòch zie ik dat in de praktijk niet terug. Men vermoedt het, maar weet het niet zeker. Men “kon niet zo goed leren”, maar men heeft vaak na die vervelende schoolperiode dankzij het doorzettingsvermogen toch veel bereikt.

Wat houdt deze ouders met mogelijke dyslexie tegen?

Het kostenplaatje van onderzoek en/of behandeling?
De gedachte dat het nu toch te laat is en niets meer aan te doen?
Ik heb er nu geen last meer van… want ik zit niet meer op school?

Een paar antwoorden sprongen er voor mij uit:

“Als het je niet belemmert, waarom dan stempelen?
En met welk doel zou je het willen weten?
Als het lezen en schrijven je in het dagelijks leven echt belemmert en je zou er iets aan willen gaan doen, is het denk ik een ander verhaal.
Ik denk dat het eraan ligt of je er last van hebt of niet.”

Met welk dóel zou je willen weten of je dyslexie hebt?

Het antwoord werd gegeven door een paar anderen:

“Ik heb me zelf laten testen én daarna een begeleiding gevolgd. Hierdoor zelf heel veel inzicht gekregen. Waardoor ik mijn kinderen weer beter kan begeleiden in hun eigen traject”.

“Meten is weten! En dan zie je ook de vooruitgang 👍🏻”

“Dan weet je als ouder waar je aan toe bent en het helpt ook de leerkrachten”.

Mijn antwoord als dyslexie hulpverlener:

Het is niet alleen een investering in jezelf maar vooral ook in je kind! Want… de appel valt vaak niet ver van de boom!

In een volgende blog na de feestdagen en de kerstvakantie meer over dit onderwerp!

Wil je meer lezen over dyslexie in een andere blog?

https://www.logopedie-dyslexie-silvia-linssen.nl/eerst-een-logopedisch-onderzoek-voordat-de-diagnose-eed-wordt-gesteld/

Lees meer

27 november 2018

Welk speelgoed levert de meeste gesprekken op met je peuter of kleuter?

By Silvia Linssen

27 november 2018

Welk speelgoed levert de meeste gesprekken op met je peuter of kleuter?

Die vraag wordt weleens gesteld door ouders. Wat is goed speelgoed voor míjn kind? Fantasierijk speelgoed lokt taal uit. Als logopedist let ik waarschijnlijk op heel andere dingen dan jij bijvoorbeeld. Een fysiotherapeut zal vermoedelijk ook weer ander speelgoed adviseren.

“Hé die pop mist een been net als mijn opa……” Er volgde een spannend verhaal over éénbenige opa die zomaar zijn been in de hoek van de kamer zet. Een volgend playmobiel poppetje passeerde…. De buurman was óók “met zonder haar” en draagt altijd een pet. Zijn fantasie gaat met hem aan de haal! Het zwijgzame jongetje veranderde opeens in een prater! De complete poppetjes werden bijna als vanzelfsprekend opzij geschoven…

Taalontwikkeling en fantasierijk speelgoed.

Voor mij niet los te zien van elkaar! Fantasierijk speelgoed hoeft niet mooi of duur te zijn. Na zoveel jaar logopedie zijn er puzzels en speeltjes in mijn kast waarvan er een stukje mist. Favoriete spelletjes die ondanks alles de tand des tijds hebben doorstaan. Waarvan een doos al een paar keer is geplakt…. “Waarom gooi je dat oude speelgoed niet weg?”, vroeg laatst een huisgenoot. Ik was bezig met sorteren en schoonmaken. “Ben je mal…. dat zijn de beste praatmomenten!” reageerde ik geschrokken.

Logopedie en speelgoed.

De beste therapiemomenten? Ja, dat klinkt misschien vreemd, maar sinds ik heb ontdekt dat er veel meer te praten valt over “speelgoed met een zichtbaar verhaal” verdwijnt het niet meer zomaar in de afvalbak. Intussen puilen mijn werkkasten uit van het speelgoed, want ook ík ben maar een mens, die te verleiden is:

“logopedisch verantwoord” spelmateriaal …. (er moet toch onderscheid zijn met thuis)
gloednieuw speelgoed, dat weleens gloednieuw blijft (slecht teken…..!)
speelgoed dat in allerlei situaties van pas komt.. (goede investering…)
gewoon van de Kringloopwinkel.. (‘t hoeft niet duur of nieuw te zijn….)
“afdankertjes” van mijn kinderen (ook de wachtkamer moet voorzien zijn…)

“Spelletjes doen bij de spelletjespraatjuf”, zo noemde ooit een jongetje de wekelijkse afspraak. Intussen vergrootte hij ongemerkt zijn woordenschat en overwon hij die lastige uitspraakhobbels. Hij leerde zinnen te bouwen en gaf ongevraagd zijn mening… Dat gebeurde allemaal terloops. In het spel, de variaties in het spel en de wisselwerking met mij en later met zijn ouders, broertje en vriendjes. Zo leerde hij èn zijn ouders hoe je dat in een spel kunt gebruiken.

Rond Sinterklaas wordt er weer veel speelgoed gekocht.

Waar lèt je dan als ouders op?

kies je bewust?
volgens de geest des tijds?
is het speelgoed dat de fantasie prikkelt, of “kant en klaar”?
elektronisch speelgoed en Ipad spelletjes of speelgoed zoals “ouderwetse lego of bouwpakketten”?
games op een schermpje waarmee ze vooral zichzelf uren vermaken en een zwiepbeweging toereikend is?
speelgoed waarbij je minstens met z’n tweeën moet zijn?
spelletjes waarbij overlegd moet worden?

Speelgoedkeuze blijft uiteindelijk een kwestie van persoonlijke smaak.

Veel plezier in de komende tijd en….. mocht je toch een licht schuldgevoel overhouden aan je nieuwe aankoop? Je hebt voor je het weet een levendig gesprek met je kind over het oude speelgoed dat misschien plaats moet maken voor het nieuwe om ruimte te maken in de speelgoedkast.

Fijne Sinterklaas!

Wil je reageren op FB of persoonlijk? Dat kan [email protected]

Interesse in meer blogs over taalontwikkeling?

https://www.logopedie-dyslexie-silvia-linssen.nl/taal-stimuleren-natuurlijke-manier/

Volgende week woensdag is het Sinterklaasfeest en vieren we Pakjesavond! Er is die week geen blog!

Lees meer

Taal stimuleren op een natuurlijke manier

20 november 2018

Taal stimuleren, het ligt gewoon op straat voor je voeten!

By Silvia Linssen

20 november 2018

Taal stimuleren ligt “gewoon op straat voor je voeten”!

Lopend naar de parkeerplaats vlakbij een school. Er wandelde op haar “dooie gemak” een mevrouw met haar kleinkinderen. Eén in de kinderwagen en een peuter ernaast. Geregeld stilstaand en bewonderend wat haar kleindochter nou weer zag tussen de herfstblaadjes. Ze voerden samen hele gesprekken. Deden verstop spelletjes en hadden zichtbaar plezier. En ik? Ik liep er een stukje achter en genoot van hun speelse conversatie daarbij.

“Geniet maar van hem, want hij is zo groot!”

Dat zei ooit een moeder van een tiener die voor zijn dyslexie bij mij kwam. Ze kwam me op mijn vrije dag met de kinderwagen tegen. Het gesprek ging uiteraard over kleine en grote kinderen en over de vorderingen van haar zoon. Thuis een èchte puber waar ze haar handen vol aan had. Bij mij die grappige, ijdele tiener die een “aftershave manie” had en mij wekelijks zijn nieuwste luchtje liet ruiken èn beoordelen! Zijn moeder vond het zonde van het geld dat hij met vakken vullen verdiende. Híj dacht daar duidelijk anders over, want die luchtjes….. waren een goede investering….!

Mijlpalen in de ontwikkeling van je kind of “viermomenten”; je deelt ze met elkaar via taal.

Ervaringen meemaken en erover vertellen. Dat is toch normaal, zou je denken? Jáhà….. , maar toch zie ik tè vaak in het straatbeeld iets anders. Een onwillekeurige gedachte bij het zien van het schouwspel van oppas oma en kleinkind. Taal stimuleren kan op een natuurlijke manier. Eigenlijk ben ík heel blij dat ik nog net in die “mobielloze” periode moeder werd. Niet in de verleiding gebracht worden om “even” op een schermpje te kijken! Veel ouders zijn tegenwoordig druk….zó druk dat ze bellend voor de kassa staan. Multi taskend alle ballen in de lucht houdend. Achter de kinderwagen lopend met de ogen gericht op…. nou níet op hun kinderen! Append, bellend…. pratend in de telefoon, maar níet met hun kind en samen genietend wat die oma deed. Jammer van al die gemiste kansen en mooie deelmomenten met taal en leuke kwinkslagen.

Voor (hopelijk nog steeds de meerderheid) al die ouders die bewust hun mobiel uitzetten of de verleiding weerstaan.

Je kind zal je er dankbaar voor zijn dat je voor de volle 100% aandacht besteedt aan hun ontwikkelingsmijlpalen. Dat je inspeelt op de situatie en zo automatisch de taal stimuleert en mee geniet van die dagelijkse ontdekkingstocht op weg naar de volwassenheid. Jijzelf zal straks niet met spijt moeten bekennen dat je helaas veel gemist hebt.

Voor al die ouders (waarschijnlijk de minderheid) die misschien verontwaardigd zich verontschuldigen.

Sorry, het was niet bedoeld als een irritant waarschuwend vingertje. Het is nog niet te laat om de verleiding te weerstaan, want die moeder van die” geurtjestiener” had met haar cliché wèl gelijk.

“Geniet maar van hem, want voor je het weet is hij groot!” Ik weet inmiddels met twee volwassen kinderen dat het gisteren leek dat ze dat tegen me zei…..!

Spijt? Nee. Weemoed? Soms. Maar…. elke leeftijd heeft zijn charmes. En ook dít is weer een cliché!

Wil je reageren? Dat kan via mijn FBpagina waar deze blog ook wordt gepost op 21 november of op [email protected]

Wil je meer lezen over de taalontwikkeling?

https://www.logopedie-dyslexie-silvia-linssen.nl/welke-invloed-heeft-voorlezen-op-de-taal-en-de-woordenschat-wanneer-stop-je-met-voorlezen/

Lees meer

23 oktober 2018

Een diagnose dyslexie maar eerst verplicht een logopedisch onderzoek

By Silvia Linssen

23 oktober 2018

Waarom een uitgebreid logopedisch taalonderzoek vóór de diagnose EED?

In de blog van vorige week https://www.logopedie-dyslexie-silvia-linssen.nl/dyslexiebehandelingen-volgens-een-methode-of-juist-niet/ kwam het al even ter sprake. De noodzaak van eerst een logopedisch taalonderzoek bij basisschoolkinderen voor men de diagnose EED stelt. In mijn blogs kies ik het liefst voorbeelden uit mijn praktijk. Omwille van de privacy is de naam verzonnen.

Hier volgt één van de ervaringen uit mijn praktijk:

De ouders van Jorien meldden haar aan vanwege een hardnekkige spreekstoornis. Zij was 10 jaar. Ze mompelde, sprak snel en was vaak onverstaanbaar. Beurten in de klas vond ze vreselijk. Jorien zat overduidelijk “niet lekker in haar vel”. “Oh ja, zij had al een heel dyslexie behandeltraject bij een groot erkend bureau gehad”. Dit deelden de ouders terloops mee. Zij was nu echt uitbehandeld aldus het bureau en kon op eigen benen staan. Volgens het dyslexieonderzoek dat volgde na de aanmelding bij het grote bureau stond het volgende: Er zijn geen (ernstige) problemen op het gebied van de taalvaardigheid. Zij vindt het echter nog steeds moeilijk om te verwoorden wat zij bedoelt. De gestelde diagnose: Ernstige Enkelvoudige Dyslexie (EED).

Wat betekent een diagnose EED in de praktijk?

Zo’n diagnose betekent dat er geen andere onderliggende problemen zijn. Dat kunnen logopedische problemen, een ( aan) autisme (verwante stoornis) of een concentratiestoornis zoals AD(H)D zijn. Alléén met een EED kom je mogelijk in aanmerking voor een (vergoede) dyslexiebehandelingstraject. In die periode meestal vergoed door de zorgverzekeraar. Grote onderzoeksbureaus hadden hiervoor vaak een contract afgesloten met zorgverzekeraars. Na een behandeltraject van een aantal lessen stopt de betaling door de zorgverzekering. Vaak verlaten kinderen dan deze onderzoek/hulpverlenende instanties want ze zijn “uitbehandeld”. Zo ook bij Jorien.

Uitbehandeld en probleem is opgelost?

Op school zagen ze haar echter “steeds kleiner worden”. De terugval was er op het gebied van lezen en schrijven, maar ook op sociaal-emotioneel gebied ging het niet goed. De leerkracht adviseerde de ouders om haar eens te laten onderzoeken. Ze dacht in de richting van autisme of aan autisme verwante stoornissen. De ouders vonden dit advies erg voorbarig. Ze wilden eerst een oordeel over de verstaanbaarheid.

Standaard eerst logopedisch onderzoek aanvragen voor het dyslexie onderzoek traject!

Jammer dat veel scholen nog steeds niet standaard eerst een logopedisch onderzoek aanvragen voordat de diagnose EED wordt gesteld. De afspraak was intussen gemaakt met ouders en hun dochter. Luisteren naar het verhaal van haar emotionele bezorgde moeder. Zó startten de eerste afspraken. Veel bezorgdheid en verdriet kwam er tevoorschijn. Haar moeder kréég die tijd! Intussen zag ik een faalangstig, hulpeloos en ongelukkig meisje. Hulpeloos in haar pogingen om met de hele situatie om te gaan. Hulpeloosheid bij het verwoorden van háár gedachte en gevoelens.

Een uitgebreid logopedische taal- en spraakonderzoek.

Het contrast in de diagnose met de conclusie uit het eindrapport van het grote door de zorgverzekering erkende bureau kon niet groter zijn. Vooral op het gebied van verwoorden was er een grote uitval. Dat was er nog meer als er maar de geringste tijddruk ontstond. Er waren veel problemen rond het vinden van de juiste woorden. In de uitspraak van woorden werden veel meerlettergrepige woorden ingekort. Om een voorbeeld te geven: Televisie is tevisie en ook zinsdelen worden ineengeschoven. Het in elkaar schuiven van woorden heeft al invloed op de schrijfwijze.

De logopedische diagnose.

Hoezo was er geen logopedisch onderliggend probleem? Alle logopedische scores en observaties samen wezen in de richting van een broddelaar. Om je een indruk te geven: Een voorbeeld van een broddelaar was een van onze vroegere premiers. Hij had het altijd had over “koonke fmilie” in plaats van koninklijke familie. Een van zijn ministers souffleerde ooit zichtbaar bij een heikel onderwerp in een debat. Ook improviseren lukt niet goed als je spreekt als een broddelaar.

Wat als…..?

“Als hadden komt, is hebben te laat” luidt een gezegde. Maar toch…. wat als:

een bureau dat het dyslexieonderzoek doet eens standaard niet daaropvolgend zou mogen behandelen?
er nog vóór er een dyslexieonderzoek wordt gedaan éérst een logopedisch onderzoek wordt gedaan?
een EED eens niet meer als voorwaarde wordt gesteld om voor vergoeding in aanmerking te komen?
maar ook… wat als die logopediescreening in het basisonderwijs nou eens niet was wegbezuinigd?
er een grote wisselwerking zou zijn tussen de geconstateerde dyslexie en het broddelen?
het misschien wel helemaal geen dyslexie is?

Jaren later …..

Broddelen is een moeilijk en hardnekkig te behandelen klacht. Zeker als de diagnose niet of laat wordt onderkend. Inprenting en automatisering zijn moeilijk. Iemand met dyslexie maar óók een broddelaar vindt dit moeilijk. Gelukkig voor deze Jorien heeft zij liefdevolle ondersteunende ouders. Zij gaan voor haar door het vuur. Ze groeiden in de jaren mee met hun kind, maar dan vooral in de kritische gesprekken op school. Samen met hen is aandacht besteed aan het broddelen en nu vooral aan de dyslexie. Ook nu is het vaak een wisselwerking en vraag ik me soms af wat bij de diagnose broddelen hoort en wat puur dyslexie is.

Diagnose Ernstige Enkelvoudige Dyslexie? Wat denk jij? Is er misschien niet veel vaker ook sprake van een andere klacht en beïnvloeden ze elkaar?

Reageren mag! Op FB of via een persoonlijk bericht via [email protected]

Lees meer

Dyslexie behandelen met een methode of juist niet?

16 oktober 2018

Dyslexiebehandelingen volgens een methode of juist niet?

By Silvia Linssen

16 oktober 2018

Methodes of niet bij dyslexiebehandelingen?

Dyslexie behandel je toch volgens methode… ? Dus… aanbod gericht, was het resolute commentaar! Ik hoor zó vaak de vraag: “Welke methóde gebruik jij?” “Ken je déze methode al?” of… “De schóól gebruikt deze methode en vraagt of jij dat ook wilt doen.” Als logopedist met een dyslexiespecialisatie voelde ik me vaak in de verdediging gedrukt. Ik moest bijna “bekennen” dat ik die methodes niet gebruikte. “Welke dan wel?” was natuurlijk meteen de volgende vraag. Daarover later meer.

Aanbodgericht werken met kant-en-klare dyslexieprogramma’s

Het was één van de vele aanbod (methode) gerichte dyslexiebehandelaars. Op een onderwijsbeurs al weer enkele jaren geleden…. Ze hadden een stand ingericht tegenover de NVLF ( Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie). Als logopedist/dyslexiespecialist ging ik ook bij de overburen een kijkje nemen. Trots, zelfbewust en overtuigd van hún beste product op de markt om mensen met dyslexie te begeleiden. Het waren mooie programma’s met een professioneel bijbehorend verkooppraatje.

Vraaggericht werken bij de unieke dyslexieproblematiek

Aanbod gerichte producten met natuurlijk een flinke aankoopprijs. Wat denk je? Ze waren namelijk allemaal goed uitgedacht….! Het lag er vol van. Verderop hetzelfde verhaal met weer een ánder fantastisch programma! In discussie gaan over het verschil tussen aanbod en vraaggericht werken? Nee, de overtuiging was te groot van het eigen gelijk. En…. eerlijk gezegd aan míjn kant óók. Maar dan wat betreft het vraaggericht werken. Want…. er bestáát volgens mij geen standaard dyslexieprobleem en dus ook géén standaard dyslexieprogramma.

Begeleiding aanpassen aan de hulpvrager

In het tijdschrift Balans kun je veel artikelen over dyslexie lezen. Dit onderwerp kwam een poosje later ter sprake. (Voor diegenen die het willen nakijken. Even terugzoeken in het september/oktober nummer van 2015!) “Allerlei factoren hebben invloed op dyslexie en dit leidt ertoe dat de aanpak (steeds meer) aan het individu moet worden aangepast”. Steeds meer? Maar….. dat deed en doe ik toch altijd al, zonder “dè methode?”

“Op maat dyslexiebegeleiding”

Als paramedicus/dyslexiespecialist weet ik niet beter. Als hulpverlener pas ík me aan en houd ik rekening met de hulpvrager en niet andersom! Dat betekent géén “voorgekauwde” aanbodgerichte behandeling. Zó uit de kast door en voor iedereen te gebruiken. Dit is behalve scholing mijn professionele achtergrond: goed luisteren, observeren, afstemmen en gezamenlijk bereiken we een “aan de vraag aangepaste dyslexie behandeling.” Het betekent dat ík als hulpverlener me steeds aanpas en oog heb voor (lees) interesses. Gebruikmakend van de informatie van ouders, persoon in kwestie en van alle onderzoeken en daar een “op maat dyslexiebegeleiding” bij zoeken. Het voelde als een erkenning. In Balans (een magazine o.a. over dyslexie) een artikel hierover te zien! Eigenlijk werd met die uitspraak tussen de regels iets gezegd. Die mooie kant- en- klare programma’s sluiten niet aan bij het individu met de specifieke zorgvraag!

Is er dan helemaal géén dyslexieprotocol is? Ja, die is er wèl, want volgens het neutrale protocol vindt er éérst een nauwgezet onderzoek plaats.

Bij basisschoolleerlingen een vermoeden van dyslexie? Begin altijd met een uitgebreide logopedische taaltest. Afgenomen door een logopedist om een onderliggende taalstoornis uit te sluiten. Samen met de schoolgegevens en de informatie van de ouders vormen ze de basis voor verder onderzoek. Dit gebeurt bij voorkeur bij een onafhankelijk in dyslexie gespecialiseerd bureau. Dit bureau komt met conclusies en adviezen. Daarna start een eventuele dyslexiebehandeling elders.

Bij middelbare scholieren een vermoeden van dyslexie? Begin op zijn minst met een afname van een dictee op het schoolniveau type. Maak ook een opname van een paar bladzijde lezen en analyseer nadien de wijze van lezen. Samen met de schoolgegevens en de informatie van de ouders vormen ze de basis. De basis voor een uitgebreid onderzoek bij een onafhankelijk in dyslexie gespecialiseerd bureau. Ook nu komt het bureau met conclusies en adviezen. Daarna start een eventuele dyslexiebehandeling elders.

Een ónafhankelijk bureau dat zich alléén bezighoudt met onderzoek, diagnostiek en advies rond dyslexie? Ja, want een slager keurt toch ook niet het eigen vlees?

Wil je meer blogs lezen over dit onderwerp? https://www.logopedie-dyslexie-silvia-linssen.nl/wanneer-is-spelling-belangrijk-dyslexie/

Interesse in het magazine Balans? https://www.balansdigitaal.nl/kennis/diagnose-dyslexie/

Lees meer

Welke invloed heeft voorlezen op de taal en de woordenschat?

By Silvia Linssen

1 oktober 2018

Voorlezen beïnvloedt de woordenschat! — Vriendschap, een mooier thema is er niet voor de kinderboekenweek!

Hoelang heeft voorlezen dan invloed op zijn taal en zijn woordenschat? Was de wedervraag van moeder op mijn vraag: “Blijf je je kind voorlezen?” “Als ze leren lezen in groep 3 hoef ik toch niet meer vóór te lezen?” Telkens weer stel ik de vraag of ouders nog voorlezen. Vooral aan ouders die met hun zoon of dochter bij mij voor hun spraak- en/of taalontwikkeling komen. Te vaak komt het verbaasde antwoord dat hij of zij nu toch zèlf leest!

Haar zoon was op advies van de kleuterjuf door de huisarts verwezen. Reden: een te kleine woordenschat, woord vindings problemen, kortom “hij kon zijn ei niet kwijt en gebruikte dan maar uit onmacht zijn vuistjes”, vertelde de juf. Ze zag in de klas vaak onmacht, frustratie en verdriet bij dit mannetje.

In de passieve woordenschat test zaten ook een paar “technische” plaatjes. Die herkende hij nou net weer wèl! Op mijn verraste vraag hoe hij die woorden kende, vertelde hij trots over het beroep van papa. Hij werd later óók fietsenmaker en nu mocht hij al vaak helpen in de werkplaats achter de fietsenwinkel.

“Voorlezen? Jee, wanneer dan?” Daar hadden zijn ouders met hun bedrijf geen tijd voor. Gepraat werd er des te meer…… over van alles wat met fietsen te maken had!

Woordenschat en taal verrijken via het voorlezen. Het is een andere taal dan de gesproken taal. Vaak ook met iets langere zinnen dan wat je in je gesprekken je kind aanbiedt. Wat je eraan hebt in je latere leven, het verrijken van je fantasie en inlevingsvermogen…. Er zijn veel voordelen op te noemen. Je woordenschat en zinsbouw vergroten kan natuurlijk ook later als je zèlf leest….

Àls jezelf leest! “Jong geleerd is oud gedaan”, luidt het spreekwoord. Je moet er dan wel mee in aanraking komen. Je ouders, de juf zien lézen en zíen dat ze daarvan genieten! Dat nodigt uit en is heel stimulerend om zelf ook te gaan lezen.

De inhaalslag maken en kinderen met een taalvoorsprong voorbij gaan. Ik zie het regelmatig gebeuren. Kinderen van talige ouders die te vroeg stoppen met het voorlezen en zo die voorsprong in een snel tempo laten verdwijnen.

Die voorsprong in taal en woordenschat verdampt helemaal als hun kind dyslectisch blijkt te zijn. Sterker nog…. ze worden door lezende kinderen met een oorspronkelijke taalachterstand uiteindelijk voorbij gegaan. Het taalniveau van het technisch lezen is minder rijk en stimulerend dan hun spreekniveau op dat moment. Ze zijn nog in de léren lezen fase en lopen nu zonder aanmoediging vast. Hoe beter je iets beheerst, hoe leuker het wordt en dat geldt óók en vooral voor lezen! Pas vanaf een bepaald niveau léér je nieuwe woorden en verrijk je je kennis door te lezen. Je bent van lézen leren in het stadium van leren door te lezen gekomen!

Blíjven voorlezen minimaal tot groep 7 of nog langer als je kind dyslectisch is of het gewoon leuk vindt. Zo voorkom je de verdamping van de voorsprong die je als kleuter had opgebouwd. Zo stimuleer je ook bij kinderen met dyslexie de woordenschat, de taal, de fantasie en het inlevingsvermogen.

Aan leuke en nieuwe boeken geen gebrek! Ook deze kinderboekenweek die in het thema staat van vriendschap!

Míjn favoriete klassieker was en ís nog steeds het tijdloze boek Pluk van de Petteflet. Als je benieuwd bent met wie je allemaal bevriend kunt worden, moet je beslist dit boek (voor)lezen!

Wil je meer weten over de kinderboekenweek?

Veel inspiratie kun je vinden op o.a.

https://www.kinderboekenweek.nl/

https://www.rianvisser.nl/kinderboekenweek/

Ben je benieuwd naar mijn andere blogs over taal en woordenschat?

https://www.logopedie-dyslexie-silvia-linssen.nl/vergroot-woordenschat-en-stimuleer-kleutertaal-in-vakantietijd/

Lees meer

19 september 2018

Hoe belangrijk is vroege logopedische interventie voor de algemene ontwikkeling?

By Silvia Linssen

19 september 2018

Het belang van vroege logopedische interventie voor mijn kind.

Een moeder van een kind dat bij mij logopedie had, stuurde dit bericht een aantal jaar geleden spontaan naar mij. Aanleiding: de zorgverzekeraars hadden samen met de toenmalige minister van welzijn en gezondheid een onzalig plan bedacht om voor elke behandeling logopedie €10,00 eigen bijdrage te vragen bovenop de premies! Gelukkig belandde dit onverantwoorde proefballonnetje in de prullenbak!

Lees hieronder de ervaring van een moeder met haar kind.

“Toen mijn zoon ± drie jaar was, had hij problemen met zijn oortjes. Na wat medische ingrepen kon hij weer voldoende horen, maar hij had nog niet leren praten. Met de “vroege” begeleiding van de logopedist heeft hij van bijna uit het niets leren praten. Met een grote woordenschat die ik daarvoor niet voor mogelijk had gehouden.”

“Mijn zoon bleek autistisch te zijn en kwam op het speciaal onderwijs.” “Omdat hij erg zacht praatte en moeilijk uit zijn woorden kwam, vond de school het nodig dat hij weer naar logopedie ging. Daar werd na een uitgebreide logopedische test direct de vinger op de zere plek gelegd. Mogelijk is er sprake van ernstige dyslexie.”

Adviezen en steun. “Ze gaf adviezen en steun. Adviezen op het gebied van betrouwbare vervolg onderzoeken elders. Ik voelde haar steun bij het inhalen van veel schoolniveaus in een paar jaar tijd. Van het niveau halverwege groep drie een heel eind opgeschoten richting de voor zijn leeftijd (groep 6) normale niveaus. Hij is nog zeker niet op schema, maar zonder logopedie en zonder die vroege logopedische interventie was hij nooit gekomen waar hij nu is.”

“Logopedie is zeer belangrijk gebleken in het leven van mijn zoon.Het perspectief is dat hij nu beter gaat scoren in het onderwijs dan hij anders gedaan had, want alleen op intelligentie had hij het niet gered”.

Deze ervaring geeft weer wat logopedie ook voor de schoolcarrière van kinderen van uiteenlopende leeftijd kan betekenen. Zonder een goede basis taalvaardigheid wordt het moeilijk om je op school staande te houden. Begrijp je de opdrachten niet, dan kun je ze ook niet maken. Dit knaagt aan je zelfvertrouwen en dus aan een onbezorgde schooltijd. Heb je bijvoorbeeld ten gevolge van terugkerende gehoorproblemen veel (omgevings)taal gemist in je taalgevoelige ontwikkelingsperiode? Dat haal je niet zomaar in. Zonder logopedische interventie is de kans groot dat je steeds tegen een achterstand blijft aankijken. Een achterstand die je terugziet in de zelfredzaamheid, maar ook in het taal- en rekenniveau. Uiteindelijk zie je het terug in het advies voor het voortgezet onderwijs, een eventuele studie en het beroep.

Heb je zo’n ervaring en wil je die delen, of heb je vragen? Mail gerust naar [email protected]

Wil je meer lezen over wat je zelf kunt doen aan de taalontwikkeling van je kind? Lees de blog en de bij behorende adviezen op mijn FB pagina. ( dat laatste vanaf 30 juli 2018 7 maandagen lang!) https://www.logopedie-dyslexie-silvia-linssen.nl/vergroot-woorden…-in-vakantietijd/ ‎

Lees meer

4 september 2018

Wanneer is spelling belangrijk?

By Silvia Linssen

4 september 2018

Laatst vroeg iemand me wanneer spelling nou echt belangrijk is. Mijn gedachte ging onwillekeurig terug naar een anekdote tijdens een cursus dyslexie. De docent vertelde over spelling en dyslexie. Hoe dat gaat in het dagelijkse leven met haar jongste met dyslexie. Het was nog in het tijdperk van de kattebelletjes op de keukentafel waarin je een korte boodschap achterlaat.

“ik ben speelen bij mijn vrientje en ben om 6 uur tuis.” Uitleg overbodig, maar toch fijn dat hij het even laat weten. De docente vertelde over de “blunder van haar leven”. Elke avond samen oefenen met spelling en dan in één zin…. Frustratie maar déze keer bij haar!

De blunder…. je begrijpt het al, was haar reactie toen zoonlief thuiskwam. Ze kon het niet laten een toespeling te maken op de spelling. Verbazing gevolgd door hevige verontwaardiging bij haar zoon. “Wat heb je liever? Dat ik dan maar niets op schrijf? Dan maak ik ook geen fouten, maar dan ben jij ongerust. Het is toch maar een berichtje onder ons?”

Vanaf die gedenkwaardige avond spraken moeder en zoon af om onderscheid te maken. “Okay, je hebt spellingproblemen vanwege de dyslexie en vanaf nu gaan we daar wat meer ontspannen mee om”. Er zijn berichten “onder ons” en berichten daarbuiten naar “vreemden”. De informele berichten zoals het bewuste kattebelletje met de spellingfouten. “Beter een bericht dan géén bericht.” De formele berichten waarbij de spelling wèl belangrijk is, daar letten we samen op.

De afstandsgraden van Peer. Laat er nu zo’n lijst bestaan oplopend van zeer informeel tot heel formeel. Een lijst met spellingsituaties. In deze lijst wordt een onderscheid gemaakt tussen een kleine (emotionele) afstand tussen schrijver en lezer zoals bij een boodschappenlijstje, de eerste notities die je voor jezelf maakt voor een werkstuk of het genoemde kattebelletje. Oplopend tot een steeds grotere afstand tussen schrijver en lezer. Bij het laatste denk je bijvoorbeeld aan een ingezonden brief voor een krant, een examen werkstuk, een sollicitatie of een artikel voor een tijdschrift.

Wanneer is spelling in combinatie met dyslexie niet zo belangrijk en wanneer juist wèl? Het is goed om dat steeds weer in je achterhoofd te houden. Zéker als er sprake is van dyslexie. Herken je jezelf in deze blog? Wil je reageren of hulp bij de momenten? Heb je interesse in de afstandsgraden van Peer? Stuur een berichtje naar [email protected]

Wil je meer informatie over dyslexie lezen?

https://www.logopedie-dyslexie-silvia-linssen.nl/gevolgen-dyslexie-niet-ontdekt-bij-hoogbegaafdheid/

Lees meer

Herhalen- of wel-tig-keer-overschrijven-helpt-dat-bij-dyslexie?

25 juli 2018

Weet jij wat de gevolgen zijn als hoogbegaafdheid èn dyslexie niet worden ontdekt?

By Silvia Linssen

25 juli 2018

Dyslexie wordt vaak niet ontdekt bij (hoog)begaafdheid en omgekeerd. In mijn blog dyslexie en stapelen kwam het niet ontdekken van dyslexie bij (hoog)begaafden al ter sprake. Zeer intelligente of hoogbegaafde leerlingen en studenten kunnen hun dyslexie (deels) compenseren of het blijft zelfs een nooit ontdekte diagnose. Dat lijkt op het eerste gezicht fantastisch, maar is dat ook zo? Hieronder het verhaal over “negatieve kruisbestuiving”. Gevolgen voor de studiekeuze en het toekomstige beroep, gevolgen voor de relatie met ouders en docenten, gevolgen voor het levensgeluk!

Naar aanleiding van de ontdekking dat haar jongste zoon dyslexie had, kwamen de vragen en twijfels. https://www.logopedie-dyslexie-silvia-linssen.nl/dyslexie-en-hoogbegaafdheid-dilemma-en-valkuil/

Zijn moeder vroeg of haar jongste tienerdochter ook eens mocht langskomen….

Een week later vertelde dochter me verontwaardigd dat ze echt wel haar best deed voor school. Okay, alles was leuk of een uitdaging. Ze had allerlei baantjes, veel vriendinnen en vriendjes, feestjes. Tussendoor besteedde ze ècht wel voldoende aandacht aan haar huiswerk. Dat ze nou toevallig voor Engels altijd nèt een onvoldoende haalde… Uitgerekend het vak waar ze thuis zoveel aandacht aan besteedde. Die stomme woordjes ook en die spelling. Kon ze het nou maar mondeling doen dan was er geen vuiltje aan de lucht. Steeds weer die ruzie daarover met haar moeder. Dat wilde ze helemaal niet, want eigenlijk had ze prima ouders, broer en zus.

Een mooie dochter…. de pubertijd, vriendjes die om haar heen zwierven… Moeder zuchtte en benoemde haar twijfels. Deze dochter was altijd moeiteloos overgegaan, maar nu dreigde dat Engels toch echt een probleem te worden evenals de andere talen. Haar motivatie kelderde zienderogen, want alles ging eigenlijk goed zolang ze in de klas oplette. Dan hoefde er thuis niet veel meer te gebeuren. Door de woordenwisselingen thuis nam de frustratie aan beide zijden toe. Het begon te knagen aan hun altijd zo fijne moeder-dochter verstandhouding.

“Zou het kunnen dat mijn dochter ook dyslexie heeft?”, aarzelde haar moeder. Tja…. wat heb je als ouders ervoor over om dat uit te laten zoeken? Het probleem is dat een dyslexie onderzoek niet zomaar vergoed wordt. In dit geval zou het weleens als een “gevalletje luxeprobleem” kunnen worden bestempeld. “Dan ga je toch gewoon een niveau lager en toch niet naar de universiteit?” Ik hoor het mensen bijna denken. Maar…. is dat terecht? Heb je zo enorm veel talent en dan wordt de mogelijkheid van dyslexie gewoon weggewuifd. Je doet maar een stapje terug, want wat is er zo verkeerd aan een HBO of MBO studie?

Dus… aan moeder: “Wat is het jullie financieel waard?” Het antwoord kwam vrijwel direct en beslist. “We willen het gewoon weten. Wat we voor de jongste doen, doen we ook voor onze dochters. Bovendien… wat vooral telt: ik wil weer een fijne relatie met mijn dochter en dat begint nu deuken op te lopen”.

Een paar weken later. “ Mogen we langskomen?” Een bijna opgeluchte, maar ook licht geëmotioneerde moeder aan de lijn. Haar dochter heeft ook dyslexie. Ze voelt zich schuldig als ze denkt aan al die onnodige ruzietjes in huis. Haar dochter deed dus echt haar best voor Engels, maar kon vanwege de dyslexie niet beter.

“Wat ga je mij dan leren?”, valt haar dochter meteen met de deur in huis? Jaha…. haha dat wordt inderdaad een leuke uitdaging, maar nu voor míj, tegenover deze hoogbegaafde dame. “Wat zou ik je kúnnen leren?” is mijn wedervraag. Ze beschikt over een bewonderenswaardige zelfkennis en somt meteen haar “pijnpunten”op: “Die lappen leesteksten worden een steeds groter probleem. Alleen goed opletten in de klas wordt toch steeds meer een uitdaging en is niet meer voldoende en…. stel nou dat ik naar de universiteit wil…. Hóe studeer ik efficiënt met dyslexie, want daar heb ik me nog nooit mee bezig gehouden”. Het is niet alleen maar Engels dus….

We maken een plan van aanpak en duidelijke afspraken hoe we gaan werken. Veel inspraak en vooral steeds waaróm we iets doen. Voor mij eigenlijk altijd al een vanzelfsprekendheid tijdens de therapie, want zo bewaak je de motivatie. In het geval van hoogbegaafdheid helemáál van groot belang! In deze samenwerking vierde de humor hoogtij. Evenals veel ruimte laten voor eigen initiatief en het aanmoedigen tot zelf oplossingen zoeken (voorbereiding voor haar studententijd).

De aanwezigheid van een eerlijk onderbouwde dyslexieverklaring was daarbij erg belangrijk. Waarom? Het laatste bood haar nèt die ruimte die ze nodig had.

Ruimte? Ja in de vorm van meer tijd voor toetsen, meer mogelijkheden om mondeling te worden overhoord. Zó kwam haar talent in alle facetten bovendrijven. Ze vertelde na enkele bijeenkomsten dat ze wist hóe ze het moest gaan aanpakken. Hoe ze efficiënt kon omgaan met die lappen tekst. De onvoldoende voor Engels was al een “magere 7” geworden. “Eigenlijk wel jammer dat ik nu niet meer hoef te komen, want ik vond het best gezellig en thuis is het nu gelukkig ook weer gezellig.”

Inmiddels is ze alweer enige tijd uit mijn praktijk verdwenen. Het gaat goed met haar. Ze zal haar weg wel vinden en gelukkig màg ze haar vele talenten daarbij volledig benutten.

Waarom dit verhaal over niet gediagnostiseerde hoogbegaafdheid en dyslexie? Ze is samen met haar broer niet de enige die pas laat worden ontdekt. Deze combinatie maakt dat beide elementen vaak niet worden ontdekt. Het ene bedekt het andere en zo kan het zijn dat men blijft rondlopen met een onbegrepen gevoel. Onbegrepen door je omgeving. Frustraties omdat je minder slimme omgeving jou uiteindelijk toch voorbij gaat. Ongebruikt talent…. Geen plezier in het werk dat je doet. Natuurlijk betekent dit verhaal niet dat elke leerling met dyslexie en hoogbegaafdheid met enkele begeleidingslessen is geholpen. Meestal is er meer begeleiding nodig om dat duwtje te krijgen op weg naar het felbegeerde diploma passend bij de capaciteiten.

Wat als…. het broertje niet was getest? Wat als er géén ruzies waren geweest over al dan niet aanwezig studiegedrag? Zou ze gelukkig zijn geworden op een lager schoolniveau, niet passend bij haar meer dan briljante stel hersenen? Hoe zou de relatie met haar moeder zijn?

Kortom…. dit bewijst weer eens dat goede basisschoolscores niets zeggen over de aan- of afwezigheid van dyslexie. Kijk verder dan die spelling en de leessnelheid. Kijk naar de hele persoon. Hoe praat en beredeneert hij of zij? Hoe is de mondelinge taalvaardigheid en klopt het met de vaak wat eenvoudigere taal bij schriftelijke uitingen?

Herken je dit verhaal of wil je reageren? Dat mag, graag zelfs, want wie weet inspireert jouw ervaring een ander of misschien mij wel tot een nieuwe blog. Je mag reageren via [email protected]

Wil je meer lezen over (hoog) begaafdheid? http://www.tijdschrift-talent.nl/nl/

Lees meer

23 juli 2018

Hoe vergroot ik de woordenschat en stimuleer ik de kleutertaal van mijn kind?

By Silvia Linssen

23 juli 2018

Vragen zoals “hoe vergroot ik zijn woordenschat in de vakantietijd?” Voor hem niet nodig! Als kleuter en maatje van een van mijn patiëntjes kwam hij weleens mee naar logopedie. Uit nieuwsgierigheid of omdat ze daarna samen een “speelafspraakje” hadden. Een kleuter die ik voor bezorgde vragen over zijn taalontwikkeling nooit in mijn werkkamer zou ontmoeten. Integendeel!

Zijn moeder vertelde me eens dat zijn juf hem af en toe moest temperen in een kringgesprek. Ze probeerde dan zijn verhaal tevergeefs een andere wending te geven. Híj werd juist door de stoere knapen uitgedaagd tot nóg meer spannende details. Zijn bloedstollende verhalen waren niet voor elk klasgenootje geschikt. Juf vreesde voor de nachtrust van sommige klasgenootjes die met de handen voor de oren zaten. Geregeld kregen zijn ouders vragen van andere ouders of van de juf. “Is het waar dat er inbrekers waren geweest die door vader en zoon waren verjaagd?” of “Hebben jullie ècht in een meer gestept in de zomervakantie?”

Een taalkunstenaar in de dop. Maar ook… zóveel mooie fantasie die via de taal naar buiten komt. Heel normaal bij deze leeftijdsgroep. Het moet natuurlijk wèl gestimuleerd en gevoed worden door ouders en andere betrokkenen. Veel voorlezen, samen beleven en daarover praten. Handelingen verwoorden en veel overleggen bij spelletjes. Nieuwe ervaringen opdoen waarbij nieuwe woorden kunnen worden geleerd en veel experimenteren met woorden en taalregels.

Vele jaren later liep ik hem toevallig tegen het lijf in de stad. Ik herkende hem niet meteen. De ondernemende kleuter van weleer was een lange twintiger geworden. Bijna afgestudeerd en nog steeds heerlijk ad rem, goed van de tongriem gesneden. Zijn woordenschat was rijk en groot. Een geboren verteller en overtuiger, nog steeds! We raakten in gesprek en dat liep uit op een levendige discussie.

“Een loopbaan als politicus zou ook wel bij je passen”, grapte ik aan het eind van ons gesprek. Hij bekeek me even peinzend en reageerde: “dan moet ik water bij de wijn doen en halve waarheden verkondigen. Nee…. laat mij maar lekker bij de wetenschap en de feiten”. Tòch wat geleerd van zijn bezorgde kleuterjuf?

De komende zomerweken nemen we allemaal even afstand van ons werk. Ook ik neem even een pauze wat de blogs betreft en ook wel een beetje van de social media zoals Facebook. Maar…. De taalontwikkeling van jouw kind gaat óók in de zomervakantie verder. Je beleeft samen andere dingen dan door het jaar heen. Of je thuisblijft of weg gaat…. In een vakantie doe je vaak andere dingen en heb je meer tijd voor elkaar. Bij nieuwe situaties horen vaak ook nieuwe woorden, woorden waarmee de woordenschat verder wordt vergroot. Wil je toch een “levensteken” ontvangen in de komende weken?

Hoe vergroot ik de woordenschat of stimuleer ik de taal van mijn kind? Tips op mijn Facebookpagina. Vanaf volgende week èlke maandag in de vakantie. Taal komt niet vanzelf!

In mijn vorige blog ook aandacht voor de beurtname in een gesprek: https://www.logopedie-dyslexie-silvia-linssen.nl/verschillende-soorten-communicatie-minimaal-twee-2/

Een passende link voor leuke taalspelletjes: https://deleukstekinderen.nl/taalontwikkeling-3/

Wil je reageren of heb je ook zo’n anekdote? Dat kan! Stuur me een berichtje op [email protected]

Lees meer