040 255 23 92 / Valgaten 5 5502 DC Veldhoven

Categorie: Dyslexie en Taal

Als bovengemiddelde intelligentie niet ontdekt wordt
23 maart 2021

Blog#128-Als bovengemiddelde intelligentie niet ontdekt wordt

By Silvia Linssen
In Dyslexie en Taal
23 maart 2021

Als bovengemiddelde intelligentie niet ontdekt wordt

[uit de praktijk]

“Waarom vráág je dat aan mij?”
“Wéét je dat niet of moet je dat vragen om te kijken of ík dat weet?”
“Die vraag heb je eigenlijk net al verklapt in de vorige vraag.”
“Ik zou iets anders vragen bij deze poppetjes…”

Tamara

Lang geleden werd deze kleuter ( Tamara* bijna 6) verwezen omdat haar juf twijfels had over haar taalontwikkeling. De testuitslagen van school waren reden tot zorg en haar gedrag was eigenlijk ook wel wat vreemd, stond er op het begeleidend briefje.

Grappig… een eigenwijze kleuter die over de testvragen op- en aanmerkingen heeft.
Tegenover mij keken een paar donkerbruine ogen me intussen onderzoekend aan.
“Waarom moet jij lachen?’, informeerde ze.
“Omdat jij de eerste bent die met mij over de test zèlf wil praten en aan míj vragen stelt in plaats van antwoord te geven”, antwoordde ik.
Van de testuitslag zélf kwam niet veel meer terecht, maar het kritische commentaar waarmee ze alle opdrachten begeleidde, maakte mij wél nieuwsgierig. En Tamara? Ze leek te genieten van ons gesprek over de test en het advies dat ik háár vroeg over hoe de vragen dan wél gesteld moesten worden. Zou het kunnen dat er iets niet ontdekt was? Dat ze alleen maar als een lastig, wijs kind werd gezien?

Een gesprek met haar moeder

Er volgde een gesprek met haar moeder, die me vertelde dat haar tweelingzus zich wèl altijd gedwee aanpaste aan wat haar gevraagd werd. Moeiteloos kon spelen met leeftijdgenoten maar ook net zo vanzelfsprekend met kinderen die veel ouder waren. Tamara* was altijd al minder volgzaam geweest en zocht steeds bij alles de grenzen op, óók in de klas. Ze herkende de kritische toon van het bovengenoemde gesprek en zuchtte: ”Op school kunnen ze dit gedrag niet erg waarderen en ze zijn niet overtuigd of ze volgende jaar naar groep 3 kan, maar ze verveelt zich nu al op school. Ik moet er niet aan dénken dat ze nog een jaar extra gaat kleuteren.”

Een onbetrouwbare testuitslag en wat dan?

Ik besloot mijn bevindingen zo objectief mogelijk in het logopedisch verslag te vermelden met daarin het advies om haar eens flink met opdrachten uit te dagen. Kíjken waar haar grenzen liggen. Helaas voor Tamara, haar ouders en mijzélf, was haar juf niet blij met mijn bevindingen en terloopse advies. Ze herkende zich niet in mijn rapportage, want Tamara beantwoordde volstrekt niet aan de “eisen” voor de overgang naar groep 3. Bovendien…. op zo’n verslag zat ze niet te wachten. Ze verwachtte eerlijk gezegd dat ik haar bevindingen zou bevestigen in plaats van af te vallen.

Een half jaar later…

Fietsend door een park kwam ik bij toeval haar moeder tegen. Na ons evaluatiegesprek waarin ik het onderzoeksverslag met haar had besproken, hadden we geen contact meer gehad met elkaar. Wat mij betreft wilde ik me niet verder mengen in de eventuele “strijd” die ik voorzag tussen ouders en leerkracht. De ouders wilden mij daar niet verder mee belasten, zo bleek nu. Maar nu ze me zomaar tegenkwam, moest ze toch even haar verhaal kwijt.
“ Wij hadden het samen goed gezien”, was haar begroeting. “Nog bedankt, dat je vanuit jouw vakgebied een ander geluid liet horen. We hebben ze allebei van school gehaald. Ze zitten op een andere basisschool en krijgen nu in groep 3 al extra uitdagingen. Tamara zal altijd wel kritisch blijven, maar gaat nu weer met veel plezier naar school.  Kortom, ze mag lekker experimenteren met haar grenzen, zoals jij dat voorstelde”, lachte ze.

Sommige cliënten blijven je altijd bij

Ook al is het nu al weer járen geleden… Hier kan ik nóg gelukkig maar ook verdrietig van worden. Kinderen die niet op hun plaats zitten of zich onbegrepen voelen. Scholieren die zich “anders” voelen en zich “anders” gedragen dan hun klasgenoten, kunnen zich daar heel onzeker door gaan voelen. Hoe erg is het als bovengemiddelde intelligentie niet ontdekt wordt?  Als ze zich niet gezien en gehoord voelen?
Dan gaan ze zich afvragen waarom ze eigenlijk zoveel weten en dat niet terugzien in wat ze aangeboden krijgen.
Een mogelijke dyslexie zal niet aan het voor hun niveau slechte lezen of spellen gekoppeld worden.
De testvragen zijn voor hen zo gemakkelijk dat ze een ander antwoord geven omdat het antwoord wel iets te voor de hand liggend is.
Het worden ongelukkige tieners die zich zorgen maken over hun toekomstdroom omdat ze bijvoorbeeld door hun dyslexie niet aan de vereiste scores komen.

Testuitslagen of het testproces?

  • Alle Tamara’s zijn het waard om verder te observeren dan alleen maar de geijkte testen te volgen.
  • Nee, het heeft niets te maken met geen respect hebben voor de docent met een andere mening, want iedere expertise heeft een andere invalshoek.
  • Ja, dan voel ik me vrij om vanuit mijn expertise een ander geluid te laten horen als dat nodig is.
  • Het gaat niet om wie gelijk heeft, wél om alle mogelijkheden te onderzoeken ten gunste van “Tamara”.

En zoals een citaat van Omdenken me inspireerde tot deze blog:

“Een slim kind kan zich heel dom voelen omdat hij niet zo simpel kan denken  als van hem gevraagd wordt.”

Tamara* is uiteraard niet haar werkelijke naam.

Meer over dit onderwerp? https://www.logopedie-dyslexie-silvia-linssen.nl/zien-en-gezien-worden/

Inspiratie over bovengemiddeld intelligente kinderen? https://www.tijdschrifttalent.nl/

 

Lees meer
Laat het waarom zien bij dyslexie
15 maart 2021

Blog#127- Laat het waarom zien bij dyslexie

By Silvia Linssen
In Dyslexie en Taal
15 maart 2021

Laat het waarom zien bij dyslexie

Misschien herinner jij je de wiskunde toetsen op de middelbare school nog? Niet het antwoord (de uitkomst) maar vooral hoe je tot die uitkomst kwam. Stap voor stap want zo zag en volgde je leraar jouw proces en dát was belangrijk om bij een foute beredenering precies op het juiste moment in te grijpen. Precies dat is, wat ik zo belangrijk vind bij de aanpak van dyslexie. Laat het waarom zien bij dyslexie en maak gebruik van de “foute” redenering!

Het waarom van de fout is de start van de begeleiding

  • Waarom leest hij vrij snel ( lees: op leeftijdsniveau), maar weet hij niet wat hij gelezen heeft?
  • Waarom schrijft zij warom of kindt?
  • Waarom dromde en laangzaam?
  • Waarom gaat een boek lezen voor Nederlands zo traag?

Stap voor stap de beredenering volgen

Mijn lievelingsleraar wiskunde had een pijpje en dat pijpje stoppen was een terugkerende  bezigheid als hij ons een probleem liet oplossen. Terwijl hij zijn geliefde pijpje klaarmaakte, hadden wij alle tijd om op ons gemak het probleem stap voor stap op te lossen. Zo kreeg zelfs de traagste leerling voldoende tijd om een stappenplan te volgen.
De sfeer van vriendelijke veiligheid die om deze gewoonte hing, nodigde ook die traagste leerling uit om de oplossing te zoeken.  Ik herinner me het dankbare respect dat hij toonde als hij dankzij die leerling inzicht kreeg waar de uitleg verbetering nodig had. Het lag ook nooit aan jou, maar altijd aan zijn uitleg. Ik realiseer me nu pas dat ik onbewust al jaren zijn benadering nastreef bij dyslexiebegeleiding, maar dan zonder dat heerlijk geurende pijpje:).

Wat leert het waarom je voor je begeleiding bij lezen?

Als je weet waarom iemand snel leest, krijg je inzicht in zijn doel.
Leest hij snel,

  • omdat hij net als zijn klasgenoten ook naar een leuker boek wil?
  • omdat hij niet bij de “slechte lezers” wil horen?
  • want dan krijgt hij hopelijk geen leesbeurten meer?
  • zodat het minder opvalt dat hij eigenlijk niet weet wat hij leest?

Of…ben jij nu op de middelbare school heel benieuwd waarom dat boek voor Nederlands toch maar niet wil vlotten?

Wat leert het waarom je voor de begeleiding bij spelling?

Als je weet wat de gedachte is achter de genoemde voorbeelden dan…

  • begrijp je dat hij opeens kindt met dt schrijft.
  • is het helemaal niet zo gek dat hij warom schrijft nadat de lange klinkerregel is uitgelegd.
  • is een deel van ’T SeXieFoKSCHaaP toch al begrepen.
  • ben je benieuwd hoe hij aan laangzaam komt.

De didactiek van het waarom

Die fantastische leraar wiskunde heeft mij in de onderbouw mooie punten wiskunde bezorgd, maar helaas voor mij was zijn stimulerende aanpak maar van korte duur. Ik kreeg andere docenten en zónder die warme, geduldige en respectvolle didactiek bleek mijn wiskundige talent toch wat mager.
Wat ik wel van hem heb geleerd, is die menselijke benadering vol respect en net als hij toen, kan ik genieten als mijn leerlingen tegen me zeggen:
“Nu begrijp ik pas waarom een snel leestempo niets zegt over begrijpend lezen…. .”
“Het wordt me nu pas duidelijk waarom  kindt fout is en vindt in een aantal situaties met dt moet.”

 

Wil je kennismaken met de spellingaanpak stap voor stap? https://www.spellingprof.nl

Meer weten over het waarom? https://www.logopedie-dyslexie-silvia-linssen.nl/blog78-wat-betekent-interferentie-bij-dyslexie/

 

 

Lees meer
Dyslexie en een SWOT-analyse
16 februari 2021

Blog#125-Dyslexie en een SWOT-analyse

By Silvia Linssen
In Dyslexie en Taal
16 februari 2021

Inprenting of  een SWOT-analyse bij spelling?

“Als mijn klasgenoten chocola kunnen spellen, dan schrijven ze opeens heel veel “sj” woorden goed. Hoe doen ze dat? Ik kan toch niet het hele woordenboek uit mijn hoofd leren?”
Wat de 8e klasser met dyslexie bedoelde, is dat de meeste klasgenoten snel generaliseren. Daarop zijn veel spellingmethodes gebaseerd. Een regel met daarnaast vooral automatiseren door inprenting. En daar gaat het bij mijn leerling met dyslexie nou mis.
Tijd voor een lesje dyslexie en een SWOT-analyse.

Wat is jouw sterke kant?

Ik besluit met hem een soort SWOT- analyse* te doen en vraag hem na te denken over zijn sterke kanten. Hij kijkt verbaasd en vraagt wat dat met spelling te maken heeft. Het antwoord komt pas veel later tijdens die les. De hoge cijfers voor rekenen, zijn schaak- en debatteertalent ziet hijzelf niet als sterke kanten. Dat is toch normaal? Die reactie herkennen we misschien wel?

Wat is jouw zwakke kant?

Op die vraag komt het antwoord direct en is ook niet zo verrassend, want al die jaren met lage cijfers voor spelling hebben daarvoor een uitstekende basis gelegd. Veel spellingonderwijs gaat uit van die zwakke kant.

  • “Schrijf het maak 10 keer op dan lukt het wel
  • Je moet beter kijken voor je schrijft
  • Ik geef je nog wel een paar van dit soort spellingoefeningen”

Tot vervelends toe is die zwakte er wel ( onbewust) ingehamerd. En met positief resultaat? Meestal helemaal niet.
Motivatie, alle leerprestaties en het zelfvertrouwen worden erdoor aangetast.
De zwakke kant vormt intussen een echte bedreiging.

Zijn er ook kansen of alleen maar bedreigingen?

Genoeg kansen om de spelling te verbeteren, maar dan moet je wel eerst ontdekken waar jouw sterke kanten liggen. Daarom vraag ik tijdens een intake vaak al:
“Waar ben je goed in?” en op de verbaasde blikken: “Daar gaan we straks eens lekker gebruik van maken!”
Gegarandeerd dat nieuwsgierigheid en voorzichtige hoop ontstaat.

Welke sterke kant?

Wat is er nodig bij goed rekenen, schaken en debatteren? O.a. analyseren en beredeneren.
Als we dat eens als uitgangspunt nemen bij jouw probleem met “chocola”.

  • Als jij kunt uitleggen waarom ch bij chocola en chauffeur hoort en sj bij sjouwen.
  • Als jij begrijpt waarom agenda en kalender anders zijn en niet horen bij categorie
    -age en -ale dan weet je ook hoe je kanarie schrijft.

Dan hóef jij niet het hele woordenboek uit je hoofd te leren. Bovendien…. dat ben jij toch over een week weer kwijt net als  bij die woordpakketten?

Hoe gaan we dat doen?

Nou “gewoon” met behulp van SpellingProf in onze lessen. Ik beloof je dat jij al die woorden óók leert spellen, maar wij pakken het anders aan. We blijven uit de buurt van je zwakke kant en de bedreigingen die daarbij horen. Als jij vanaf nu jouw sterke kant wilt gebruiken bij spelling maak je slim gebruik van jouw kansen. Jouw talenten.
Informatie over SWOT analyse?*  https://nl.wikipedia.org/wiki/Sterkte-zwakteanalyse

Informatie over SpellingProf? https://www.spellingprof.nl

Meer over spellingregels? https://www.logopedie-dyslexie-silvia-linssen.nl/waarom-spellingregels-bij-mensen-met-dyslexie-zomaar-vergeten-worden/

 

Lees meer
Hoe zien jouw Nationale Voorleesdagen 2021 eruit?
26 januari 2021

Blog#123-Hoe zien jouw Nationale Voorleesdagen 2021 eruit?

By Silvia Linssen
In Dyslexie en Taal
26 januari 2021

Hoe zien jouw Nationale Voorleesdagen 2021 eruit?

“Binnenkort is er weer voorleesontbijt en kom jij dan in onze klas voorlezen?” Tijdens deze Nationale Voorleesdagen 2021, die waarschijnlijk vanwege Corona niet feestelijk met een voorleesontbijt werden geopend, denk ik met weemoed terug aan die gestelde vraag een paar jaar geleden. Ik vraag me af hoe zien jouw Nationale Voorleesdagen 2021 eruit?


Een voorleesontbijt met het hele gezin?

Met de hele klas aan het ontbijt in pyjama voor de PC en juf of meester in badjas? Ouders die gezellig aanschuiven en hun doorgaans drukke ochtendspits eens in alle rust beginnen met een fantastisch verhaal aan de ontbijttafel? Ervarend hoe rustig het ontbijt opeens verloopt en hoe heerlijk het is om even meegenomen te worden naar een andere wereld? Ontdekkend dat die zoon of dochter die nooit één minuut stilzit aan tafel nu opeens bewegingloos en doodstil geniet?

Maakt voorlezen nieuwsgierig en hongerig naar meer?

Waarom al die aandacht voor die Nationale Voorleesdagen? Natuurlijk zijn die voorleesdagen ontstaan met een doel. Veel kinderen en hun ouders lezen steeds minder en helaas valt Nederland daarbij  in negatieve zin wereldwijd op.
Hoe minder je ermee in aanraking komt, des te minder je die gewoonte dóórgeeft en hoe armoediger we onze gedachten verwoorden!
Als je als ouders niet ervaart hoe gezellig die leesmomenten met je kind zijn, weet je ook niet wat je mist. Weet je ook niet wat voor duurzane rijkdom je voor je nageslacht onbereikbaar maakt.

Gebruik jij het thuisonderwijs om mee te doen aan de voorleesdagen dit jaar?

“Gebruiken? Weet je wel wat je zègt? Stapel je nóg meer op ons bordje?” Ik hoor het ouders al zeggen en toch ….
Serieus, laten we deze situatie gebruíken. Er komen steeds meer berichten dat werkgevers begrip hebben voor de extra taken die hun thuis werkende werknemers er zomaar bij kregen. Daarom:

  • Beloon je kind eens in de vorm van een voorgelezen verhaal, nadat papa of mama de rust kreeg om te kunnen vergaderen.
  • Ondervind die serene rust en de saamhorigheid die ontstaat als je beiden geniet van het verhaal.
  • Ontdek dat wat je in het begin misschien met lichte tegenzin deed, steeds leuker wordt en een onmisbaar pauzemoment voor het hele gezin wordt.

Een win-win situatie creëren?

Zo verwoordde een cursist die Nederlands leert het thuisonderwijs en ook het samen lezen: “Dankzij het thuisonderwijs moet ik wel meer Nederlands praten. Alles is in het Nederlands. Ze zit in groep 3 en moet begeleid worden met lezen. Ze vindt het fantastisch en ik ook, want ik begin haar nu ook vóór te lezen. Niet alleen in mijn moedertaal maar natuurlijk óók in het Nederlands. Ook mijn Nederlandse woordenschat groeit dagelijks en wordt extra gestimuleerd.  Mijn dochter wordt steeds gemotiveerder om zelf te lezen, want dan kan zij doorlezen als ik weer aan het werk ga voor mijn baas.”

Hoe maak jij een boek spannend en stimuleer je jouw kind om zelf te gaan lezen?

Niet iedereen is even talentvol in het voorlezen, maar ook dàt valt te leren met wat slimme tips. Het helpt al, als je sámen boeken kiest waarbij je rekening houdt met jullie gezamenlijke belangstelling. Als jezèlf een boek leuk vindt, lees je het automatisch leuker voor.

Wil je tips hoe je een boek spannend maakt?
https://www.logopedie-dyslexie-silvia-linssen.nl/hoe-stimuleer-je-om-te-lezen-en-maak-je-een-boek-spannend/

Meer weten over boeken en de Nationale Voorleesdagen? https://www.nationalevoorleesdagen.nl/

 

Lees meer
Alfa helpt Bèta met dyslexie naar succesvolle carrière
19 januari 2021

Blog#122-Alfa helpt Bèta met dyslexie naar succesvolle carrière

By Silvia Linssen
In Dyslexie en Taal
19 januari 2021

Alfa helpt Bèta met dyslexie naar succesvolle carrière

“ Inmiddels is het alweer járen geleden. SO’s  Engels op de middelbare school. 10 woordjes vertalen. Cijfer: een 3. Vreemde talen waren niet mijn ding. Schooljaar in, schooljaar uit waren de lessen Engels, Frans en Duits een ramp. Toch besloot ik in mijn HBO-studie stage te gaan lopen in Engeland. De leraar Engels had zo zijn bedenkingen. Had geen vertrouwen in een goede afloop. Mijn ouders zeiden: “Moet je vooral dóen, het kan er altijd beter van worden.”  En ik? Ik ging ervoor! En met succes. Ik leerde de taal. Met veel vallen en weer opstaan.”  
Net zoals bij:
“Zeg, wil je me nog een keer helpen met de Engelse grammatica? Je hebt me een aantal jaar geleden geholpen met mijn middelbare schooldiploma en voor deze studie moet ik toch weer een toets Engels met een voldoende afronden om verder te mogen gaan met de studie.”

Zomaar twee citaten uit het leven gegrepen

De eerste vond ik bij toeval ergens en de tweede was een cliënt.
Gemeenschappelijke eigenschappen:  ( ook al ken ik de eerste niet persoonlijk) een doorzettingsvermogen waar je U tegen zegt, vertrouwen hebben èn houden in jezèlf en….
Is er sprake geweest van “Alfa helpt Bèta met dyslexie naar een succesvolle carrière?”
Bij de tweede persoon zéker en het zou me niets verbazen als er bij de eerste persoon ook sprake is van dyslexie. Misschien in die tijd niet gediagnostiseerd.

Talent dat niet verloren mag gaan

Verhalen als deze….. inmiddels komen ze me zó bekend voor. Vele talentvolle scholieren en studenten die met lood in de schoenen binnenkwamen en kómen. Hoge cijfers voor de exacte vakken ( waar ík dan weer stinkend jaloers op was ) en voor de talen diepe onvoldoendes. Veel onbegrip, verdriet, frustraties, ouders of docenten die twijfelen aan de juiste studiehouding.
Met veel voldoening zie ik hun namen op Linkedin voorbijkomen. Stuk voor stuk mensen die nà die hobbel van de onvermijdelijke talen toch vol zelfvertrouwen hun weg vonden op MBO, HBO of Universiteit. Hun dromen, talenten en creativiteit achterna.
Dáár hadden ze mij dan echt niet meer voor nodig!

Kortom:Als je er niet voor gaat…. dan kun je ook niet winnen of verliezen. Wèl achteraf denken: “had ik maar….”
Vertrouw in jezelf en gá ervoor  ook dít jaar! Je kunt méér dan je zelf vaak doorhebt en soms heb je daar tijdelijk even een ander voor nodig!”

Déze Alfa helpt een Bèta graag op weg naar een succesvolle carrière!
Meer info vind je in mijn blogs zoals: https://www.logopedie-dyslexie-silvia-linssen.nl/hoogbegaafd-en-dyslexie-dilemma-en-valkuil/

Vragen over spellingregels voor jezelf of je kind? https://www.spellingprof.nl 

Lees meer
Anderhalvemetersamenleving en dyslexieDale woord van het jaar
15 december 2020

Blog#119-Anderhalvemetersamenleving en dyslexie

By Silvia Linssen
In Dyslexie en Taal
15 december 2020

Anderhalvemetersamenleving en dyslexie

”Wat ben je aan het doen?”, mijn oudste belde me op een mooie lentedag. We zaten middenin de eerste.   ”intelligente”  lockdown en scholen waren net als nu gesloten.
“Ik ben voor mijn blog een scrabblewoord aan het leggen om te gebruiken als voorbeeld.  De blog gaat over hoe je makkelijker lange woorden leest als je dyslexie hebt of als je onze taal leert.”

Coronatijdgesprek

Het volgende gesprek ontvouwt zich:
“Wat is het woord?”
“ Anderhalvemetersamenleving”.
 “Anderhalvemetersamenleving? Mam, dat zou wel eens het Van Dale woord van het jaar kunnen worden.”
“mmmm, denk je dat echt? Voorlopig is dat niet aan de orde en ben ik vooral met de ruimte aan het stoeien.”
“Hoezo?”
” Het scrabblebord kan zo’n lang woord niet aan.”
Zijn belangstelling is nu helemaal gewekt en samen bedenken we hoe het te plaatsen. Anderhalvemetersamenleving en dyslexie….. ?
Gelukkig hoeven we ons alleen maar te beperken tot het eerste woord.

Anderhalvemetersamenleving en makkelijk lezen….

Wie had kunnen denken dat dit woord zo’n invloed zou krijgen op onze manier van leven dit jaar? Het einde van de anderhalvemetersamenleving komt met de vaccinatieplannen in zicht en dat geldt ook voor dit historische jaar.
Te optimistisch? Tja, soms moet je heel bewust kiezen voor de positieve dingen in het leven en deze tijd vraagt erom.

Van Dale woord van het jaar 2020 voorspellen….

Wat die voorspellende zoon betreft?
Oudste heeft het talige niet van een vreemde, hoewel zijn studierichting anders doet vermoeden.
Hij weet niet dat ik dat gesprek op die zonnige lentedag onthouden heb en dat het opborrelde toen ik het bericht vanmorgen las. Van mij mag hij wel  vaker een voorspelling doen of misschien toch maar liever niet?

Hieronder een paar fragmenten uit de blog van 28 april 2020:

Elk jaar komen er nieuwe woorden bij en in dit Coronajaar zéker!

Welke van deze “eigentijdse” woorden we uiteindelijk vergeten en welke straks blijvend in onze taal inburgeren?  Dat zal de tijd ons leren.
Er is zelfs een heus Coronawoordenboek voor ons nageslacht*.
Deze Coronaperiode gaat gegarandeerd een plaatsje krijgen in de geschiedenisboeken.
Een (voor)jaar waarin landelijke Cito’s en Eindexamens werden overgeslagen, kinderen niet naar school gaan en hun ouders niet naar hun werk! Het moment waarop digitaal onderwijs en vergaderen op afstand wereldwijd ingeburgerd raakte.
Een stralende lente met een onvermoeibare zon en op gepaste afstand van anderhalve meter van elkaar naar buiten mogen!

Kennis van Nederlandse woordstructuur** is voor iedereen belangrijk

Onze Nederlandse taal is een taal van samenstellingen met als basis het eenlettergrepige woord.
Kijk maar:
Voet- bal-schoen, bakfietskoplamp, voetbalhandschoen……
En inderdaad…… het blijft niet bij eenlettergrepige woorden aan elkaar plakken.
Onze taal kent ook allerlei voor- en achtervoegsels, meervouden net zoals in veel andere talen.
Nieuwe woorden zijn voor mensen met een gehoorprobleem vaak moeilijk te verstaan en voor een aantal mensen met o.a. dyslexie moeilijk te lezen.

Interesse in de hele blog met de leestips?
https://www.logopedie-dyslexie-silvia-linssen.nl/blog91hoe-lees-je-makkelijk-en-in-een-oogopslag-lange-woorden/

Wil je weten wat onze zuiderburen als woord van het jaar hebben gekozen?
https://nos.nl/artikel/2360714-anderhalvemetersamenleving-is-van-dale-woord-van-het-jaar-in-2020.html

Lees meer
Interferentie bij dyslexie beïnvloedt schoolresultaten
1 december 2020

Blog#117-Interferentie bij dyslexie beïnvloedt schoolresultaten

By Silvia Linssen
In Dyslexie en Taal
1 december 2020

Interferentie bij dyslexie beïnvloedt schoolresultaten

“Ja, vertel mij wat”, zei de dyslexiespecialist van de middelbare school toen ik het volgende onderwerp ter sprake bracht. Interferentie bij dyslexie beïnvloedt natúúrlijk de schoolresultaten.
“En wat doe jij daaraan, als specialist van de school?”, was mijn vervolgvraag. Een veelbetekenende diepe zucht volgde, waarna een stilte viel.

Friend wordt opeens Freund en is wordt ist of est ……

Precies dàt gebeurt er nou bijvoorbeeld als je deze twee talen achter elkaar in het rooster zet. Iedereen heeft vast wel eens zo’n ervaring gehad. In een gesprek snel moeten schakelen tussen bijvoorbeeld Duits en Engels.

Zonder dyslexie is schakelen vaak al moeilijk…

Mij overkomt het altijd als we in vakantietijd langzaam door Frankrijk richting Spanje trekken. Op de heenweg zijn mijn eerste dagen in Spanje gekleurd met Franse getallen, is het “merci” in plaats van “gracias” en “oui” als het “si” moet zijn. Op de terugweg andersom en vanwege de langere tijd in Spanje blijft het Spaans hardnekkig meereizen totdat we in Nederland weer overgaan op onze moedertaal.

In een cursus NT2 vind ik het geen probleem om grammatica in het Duits of Engels uit te leggen, maar moet dat direct achter elkaar gebeuren…. ? Dan gaat het opeens veel minder makkelijk.

Bij dyslexie is interferentie vrijwel altijd een aanwezige spelbederver..

“Het is toch, hij vind….? Ik pas gewoon de verlengingsregel toe dus: vind/vinden net als bij  paard/paarden?” De leerling groep 7 kijkt me verwachtingsvol aan.  Een veel voorkomend gemaakt voorbeeld van interferentie in de bovenbouw van de basisschool en bij leerlingen met dyslexie helemaal.
“Na Engels krijgen we Frans en daarna nog eens Duits en zònder een pauze, hoe verzinnen ze het!”, verzucht de 3e klasser. Dat is voor mij een garantie voor chaos en slechte punten bij toetsen.

Wat kun jij als roosterplanner daaraan bijdragen?

“Hoezo, IK als roosterplanner? Je weet ècht niet wat je voorstelt!”, imiteert de dyslexiespecialist zijn roosterplanner. “Dat is echt onbegonnen werk.”  Hij vertelt vervolgens dit al meermalen te hebben aangekaart tijdens vergaderingen en het stuit steeds weer op verzet èn begrip voor de roostermaker van de overige collega’s.
Natuurlijk zal dit niet makkelijk zijn en ik ga geen strategieën bespreken hoe het wèl kan. Hoewel…  in veel gevallen helpt het al als je begínt met de moeilijkste zaken éérst plannen en daarna pas de rest. In dit geval eerst de talen plannen met ruimte ertussen voor andere vakken?

Ik vraag aan sinterklaas dit jaar….

Een buitengewoon jaar vraagt om een buitengewoon cadeau.. En ja ..  omdat ik het voor ( mijn) leerlingen met dyslexie vraag, dùrf ik ook iets moois te vragen!
Iets? Eigenlijk heel véél, daar ben ik me van bewust!

Want:
Néé heb je en jà kun je krijgen, is daarbij mijn gedachte.
Niet voor mijzelf maar voor àl die leerlingen in het VO, want diegenen zonder dyslexie hebben er ook baat bij.

Daarom…. Houd rekening met interferentie bij het plannen van het rooster.

Hoe houd je dan rekening met interferentie?

  • Bedenk een strategie om talen af te wisselen met een ander vak
  • Een pauze tussen twee talen is ook al goed

Zó help je als roosterplanner mee aan betere schoolresultaten. Jouw taak draagt bij aan minder frustraties, betere schoolprestaties, meer plezier in school. Jij wordt een belangrijke partner in het visitekaartje van de school: Dyslexievriendelijk!

Vind je het een rare vraag aan Sinterklaas?

Dat mag en is helemaal prima, maar dan krijg je bij jouw leerlingen met dyslexie wat je kreeg omdat je blijft doen wat je (al jarenlang) deed.
Als school wil je toch altijd het allerbeste voor je leerlingen en hun ontwikkeling zodat ze sámen met jou op weg gaan naar de toekomst die bij hun (verborgen) capaciteiten past?

Wil je reageren of heb je ervaringen die je wilt delen? Je bent welkom om je reactie hieronder te plaatsen.

Meer weten over interferentie? https://www.logopedie-dyslexie-silvia-linssen.nl/blog78-wat-betekent-interferentie-bij-dyslexie/

Hulp nodig bij de Nederlandse spelling? https://www.spellingprof.nl 

of bij de vreemde talen? https://www.logopedie-dyslexie-silvia-linssen.nl/spreek-jij-engels-zoals-je-het-schrijft/

Lees meer
Is een stripboek geen boek?
27 oktober 2020

Blog#114-Is een stripboek geen boek?

By Silvia Linssen
In Dyslexie en Taal
27 oktober 2020

Is een stripboek geen boek?

“Dat is geen boek”, hoorde ik achter me een oma tegen haar kleinzoon zeggen. Ik stond in de boekhandel kaarten uit te zoeken voor een paar vrienden. Het jongetje keek nog een keer verlangend naar het stripboek en zette het toen maar terug. Oma was al op weg naar de uitgang. In gedachte rekende ik mijn kaarten af en ging naar buiten. Oma en kleinzoon waren in geen velden of wegen meer te zien. Is een stripboek geen boek?

Een stripboek is toch óók een boek?

Ik hoor het een van mijn kinderen nog zeggen toen hij van familie eens een stripboek kreeg. Hij verslond het en hoewel ikzelf niet van stripboeken houd, zag ik geen reden om die behoefte te dwarsbomen. Hélemaal niet toen hij vervolgens bij elke mogelijke “cadeautjesgelegenheid” steeds een nieuw deel vroeg en zo al spelenderwijs met de vaderlandse geschiedenis in aanraking kwam.

Een stripboek is óók lezen

Natuurlijk….. de plaatjes leiden af, maar kunnen ook prikkelen om te lezen wat erbij staat. Zo staat er in onze boekenkast ook een reeks van Asterix en Obelix en merk ik dat “mijn Asterix lezers” veel weten over de Galliërs, de Romeinse tijd en hun woordenschat op dit terrein groot is. Een strip lezen is geen garantie dat ooit de stap wordt gezet naar “echte boeken”, maar het betekent ook niet automatisch dat iemand alléén maar strips zal blijven lezen.

Leesbehoefte koesteren

“Mag ik dat nieuwe boek van Paul v. Loon over de weerwolven ook lezen? Ik heb ze tot nu toe allemaal gelezen.” Ooit een vraag van een 12- jarige die het boek zag staan in mijn boekenkast. “Waarom zou je dat niet mogen lezen?”, was mijn verbaasde reactie. “Nou, misschien vind je mij al te oud voor dat boek?”, was de verlegen reactie. Lezen en vooral het leesplezier stimuleren dáár zou het toch om moeten gaan? Ooit vlak na mijn eindexamen was ik een jaar lang verslááfd aan de bouquetreeks tot lichte ergernis van mijn vader. Mijn verslaving bleek zó aanstekelijk dat mijn studiegenoten  mijn exemplaren leenden en we tijdens tussenuren heerlijk wegdroomden in de “dokters en prins op het witte paard” romannetjes. Een mooi voorbeeld van wat er gebeurt als je beslist van lezen houdt, maar in het examenjaar zo overvoerd wordt met verplicht te lezen literatuur.

Gaan fases in je leven misschien gelijk op met bepaalde boeken?

In een rouwfase verslond ik allerlei boeken over reïncarnatie en later tijdens zwangerschappen las ik alles over dit onderwerp, opvoeding, babyvoeding enz. In een periode waarin ik veel met hoogbegaafdheid te maken kreeg, was dat een interessant onderwerp en later ontdekte ik mijn interesse voor andere maatschappelijke onderwerpen.

Dat is geen boek…

Oh, op dàt moment had ik me graag willen omdraaien en aan oma willen vragen waarom het geen boek was. Tja… het is voor mij “not done” om me ongevraagd met een gesprek te bemoeien. Misschien leest ze hier of ergens anders over het nut van èlk boek dus ook van een stripboek. Voor mij voelde het als een leesbehoefte die niet werd gerespecteerd. Een kans om een leesvuurtje te ontsteken dat onbenut werd.

En wat betreft mijn geschiedenis stripboeken lezer?

Hij leest àlles wat hem interesseert en zijn interesse is groot en die stripboeken? Die zijn op dit ene exemplaar na waarschijnlijk meegegaan naar zijn boekenkast in zijn eigen huis.

Wat vind jij? Is een stripboek ook een boek?

Meer over leesplezier aanwakkeren? https://www.logopedie-dyslexie-silvia-linssen.nl/hoe-stimuleer-je-om-te-lezen-en-maak-je-een-boek-spannend/

Vind het boek waar jouw (klein)kind blij van wordt.  https://www.kinderboeken.nl/

** Om je een idee te geven……  de foto is van bol.com en daar kun je nog steeds alle delen bestellen. https://www.bol.com/nl/p/van-nul-tot-nu-pakket-01-pakket-met-delen-1-t-m-5/1001004001818442/

Lees meer
Moet onderwijs en spelling leuker worden?
13 oktober 2020

Blog#112- Moet onderwijs en spelling leuker worden?

By Silvia Linssen
In Dyslexie en Taal
13 oktober 2020

Hoe zorg je voor de succes ervaringen bij spellingachterstand?

Maak je het leuker of is het beter om een helder spellingoverzicht te geven?

Moet onderwijs en spelling leuker worden?

In NRC stond een artikel*  met ergens een kopje: “maak onderwijs niet leuker”. Ik “hoor” het mezelf denken na een algemene ouderavond lang geleden.
Een aantal ouders reageerden geïrriteerd op de eerste indrukken van de leerkracht aan het begin van het nieuwe schooljaar. Zij had even ervoor meegedeeld dat een aantal kinderen ( juist ja… van díe ouders) op maandagmorgen nauwelijks uit hun slaperige ogen konden kijken. Eén van de ouders besloot het aangestipte probleem tot jùfs probleem te maken.
“Misschien moest het onderwijs aangepast worden aan het tijdstip en mogelijk ook wat leuker en interessanter worden voorgeschoteld?”
Een pittige discussie volgde tussen mede- en tegenstanders en de discussie stopte abrupt op het moment dat een ouder het waagde om een tegenvraag te stellen:
“Is het weekend oorspronkelijk bedoeld om uit te rusten en energie op te doen voor een nieuwe school- of werkweek? Òf gebruik jij óók de tijd van je baas om betaald uit te rusten van je méér dan interessante weekend?”

De spellingapp wordt pas geaccepteerd met een hogere amusementswaarde

Aan de discussie hierboven moest ik denken tijdens het maken van SpellingProf. Ook hier kwam het ter sprake tijdens het plannen maken over hoe het eruit moest komen te zien.
Voor diegenen die niet weten wat SpellingProf is…  Enkele jaren geleden werkte ik aan een spellingapp. Een soort naslagwerk voor ouders, kinderen van de bovenbouw, maar ook voor middelbare scholieren, expats, mensen met dyslexie.
Kortom: spelling is van ons allen en het diende dus voor een grote doelgroep. Meer details erover op:
https://www.spellingprof.nl  of bezoek de FBpagina: https://www.facebook.com/spellingprof

Het plan was om er een spellingapp van te maken, maar….. ergens in het proces ging het haperen omdat de app niet werd geaccepteerd.
De reden? De amusementswaarde ontbrak! Laat dat nou nèt niet de bedoeling zijn geweest van deze app. Enfin, het kwam helemaal goed in het huidige jasje waar wij makers volledig achterstaan.

Hoe zorg je voor de succes ervaringen bij spellingachterstand?

Dàt was het doel van dit hulpmiddel.

Want:
Hoe méér er gesleuteld wordt aan de spellingdidactiek met allerlei speelse opdrachten, hoe méér het zorgt voor afleiding. Afleiding en vermaak in plaats van focus op het doel! Dat verklaart in mijn gedachtegang ook een van de oorzaken van:

  • het aantal laaggeletterden
  • de vele spellingfouten die óók bij hoogopgeleiden steeds meer worden gemaakt en…..  ze hebben echt niet allemáál dyslexie!

“Móet kunnen”, was lange tijd een veel gehoorde uitdrukking. Daarom zie je:

  • het expres fonetisch schrijven in reclames, want dat is toch leuk?
  • het kopiëren van amusant bedoelde boodschappen met spellingfouten.

Inderdaad, met alarmerende gevolgen op het gebied van onderwijs waarbij spelling een belangrijk onderdeel van taal is.  Wij allen zijn óók verantwoordelijk voor het (spelling)onderwijs van ons nageslacht. Goed voorbeeld is niet voor niets belangrijk in de opvoeding. Dat geldt dan toch ook voor het onderwijs? In hetzelfde artikel spreekt de OESO ( organisatie van rijke industrielanden) m.b.t. Nederland over “een overduidelijke negatieve trend.”

Maak spelling níet leuker… maar overzichtelijker

Heb je ook weleens zo’n ervaring gehad? Je leert iets nieuws en het is knap ingewikkeld. Hoe bereik je zo goed mogelijk zonder al te veel problemen en stress je einddoel? Waarom doe je dit en niet dat? Waarom zùs en niet zó?

Welke optie zou jij kiezen?

  • Het is Coronatijd. Iemand gaat via Skype, teams of… vergaderen. Wat helpt? Veel amusement eromheen of zakelijke stappen van A tot je doel?
  • Je leert autorijden met grollen en grappen of met een instructeur die je geduldig en rustig de grondbeginselen aanleert?
  • Met de navigator naar een onbekend adres en jawel het wordt ook nog eens spitsuur… Ben je dan blij met een afleidende tekst, met begeleidende muziek òf met een zakelijke maar duidelijke stem die je veilig van A naar B loodst?
  • Je leert over de kenmerken van leenwoorden in onze taal. Waarom is limonade met een i en niet met een ie. Waarom past banaan niet bij de categorie lange klinkerregels zoals banen? Helpt een hoog gehalte vermaak dan beter dan no-nonsense regels?

Alles wordt pas leuk als je het ”kunstje” kent en tot die tijd…

  • “Mag ik op judo? ”  “Ja, maar als het je tegenvalt, maak je dit jaar tòch helemaal af.”
  • “Mag ik op paardrijles?”  “Prima, maar als je het moeilijk vindt…. jammer, maar dit jaar maak je af.”
  • “Mag ik ook op fluitles….?”  “Goed, maar….”

Herkenbaar?

Ieder heeft vast wel zo’n ervaring. En nee… het afmaken is niet alleen vanwege de al betaalde contributie, maar ook en vooral om een andere reden. Iets wordt pas leuk als je het gaat beheersen.

  • Judo wordt pas leuk als je een tegenstander weerstand kan bieden.
  • Paard rijden wordt pas leuk als het paard naar jòu gaat luisteren en niet naar de instructeur of als je ook eens buiten de manege mag gaan rijden.
  • Dwarsfluitles wordt opeens heel leuk als je een mooi muziekstuk kunt spelen.
  • Spelling wordt leuk als je het zo goed gaat beheersen dat men weet wat je hebt geschreven. Als het een middel wordt om bijvoorbeeld een bericht te kunnen versturen.

Hoe zorg je voor de succeservaringen bij alles wat nieuw is en geleerd moet worden?

Net als bij spellingachterstand, een technische leesachterstand, begrijpend lezen….
Via overzichtelijke stap voor stap methodes zonder (overbodige) franjes leer je met focus op je doel. Eerst de basis dan pas de franjes.
Net zoals eerst leren staan, lopen en dan pas dansen, rennen of schaatsen.

Wil je meer lezen over spelling? https://www.logopedie-dyslexie-silvia-linssen.nl/waarom-spellingregels-bij-mensen-met-dyslexie-zomaar-vergeten-worden/

Interesse in het volledige artikel?*  https://www.nrc.nl/nieuws/2020/09/11/alle-onderwijsvernieuwing-gaat-ten-koste-van-zwakke-kinderen  

 

Lees meer
Wat ík lees, vind jij niets!
3 oktober 2020

Blog#111-“Ja, maar wat ík lees, is niet wat jíj zult lezen.”

By Silvia Linssen
In Dyslexie en Taal
3 oktober 2020

“Ja, maar wat ik lees, is niet wat jíj zult lezen.”

“Ja, maar wat ik lees, is niet wat jíj zult lezen. Misschien is het iets voor jouw zoontjes!” Een wat verlegen, ongemakkelijk geschuifel en een lichte blos vergezelde zijn opmerking. O
Zijn reactie kwam op mijn aankondiging dat we vanaf volgende week ook elke keer een paar minuten praten over iets wat hij gelezen heeft.
Hij is een van mijn leerlingen met de diagnose dyslexie, die niet graag leest:  “omdat ik niet goed en snel genoeg lees!” Het zou ook een voorstel kunnen zijn geweest aan ieder andere scholier van elke leeftijd, want lezen is niet bepaald meer “hun ding”.

Lekker boekie…*

In de Kinderboekenweek komt het onderwerp geregeld op tafel en wat mij betreft zou het ook door het jaar heen meer onderwerp van gesprek mogen zijn. In een van de programma’s vertelde een schrijver dat hij dankzij het lezen ( in de bak, jawel…) omdat hij toch niets anders te doen had, ontdekte hoe leuk lezen is. “Je bent in je hoofd opeens heel ergens anders, je leert je verplaatsen in een ander en je kunt je echt helemaal verliezen in een boek.” Zomaar wat enthousiaste opmerkingen van deze zelfde schrijver/columnist. “Het was goed voor mijn woordenschat en ik leerde mijn gevoelens te verwoorden in plaats van mijn vuisten te gebruiken.” De andere oudere schrijver die ooit een zondagavondprogramma presenteerde, is een fervente ambassadeur van lezen. Hij bezoekt regelmatig scholen om leerlingen enthousiast te maken voor het lezen. Aan het einde van het gesprek toonde hij snel “Lekker boekie”.

Whatsapp gaat opeens over “De avonden en Tolstoi”…

“Ja, ja….. tieners in een whatsapp groep? Grapje zeker!” Nee echt, geen grap en de gesprekken in de vriendengroep gáán opeens ergens over. Men realiseert zich opeens dat boeken ook over hen gaan. Een boekongeluk wordt opeens realiteit als één van de vriendenclub ook een auto-ongeluk krijgt. Gesprekken gaan opeens ook over gevoelens, men leert zich beter inleven in de ander en er ontstaat meer begrip.

Hoe dat is ontstaan?

Daarover gaat het filmpje dat je onderaan deze blog kunt zien. Door die snelle aansporing om “lekker boekie” te kopen, was mijn nieuwsgierigheid geprikkeld. Googelend vond ik de uitzending hieronder en ik heb met blije verbazing gehoord en gezien hoe een vriendenclub ook daarnaast een léésclub werd. Dankzij het gezamenlijk lezen van boeken en daarover met elkaar discussiëren werd hun vriendschap hechter en hun onderlinge gesprekken boeiender. In het begin wat gestuurd door de vader/schrijver van een van de leden, maar al vrij snel kwamen ze zelf met titels om samen te lezen.

Vriendenclub wordt ook een leesclub….

Ze bestaan al heel lang, maar leken vooral een “damesclub aangelegenheid” en ze hadden een wat stoffig imago. Deze uitzending toonde het tegendeel. Een groep 16-jarigen die absoluut geen stoffige indruk maakten en ook van gamen en andere zaken houden die 16-jarigen bezighouden, hebben lezen in hun hart gesloten.

“Ja, maar wat ik lees, is niet wat jíj zult lezen”…

Terugkomend op die 11-jarige aan het begin van deze blog, bedenk ik hoe mooi het is als je ontdekt dat het niet gaat om wát jij leest, maar dát je leest. Laagdrempelig, je eigen interesses volgend en zo ontdekkingen doen die je vanzelf leiden naar nieuwe boeken.
Zoals de initiator van leesclub Nescio wilde bereiken.
En het mooie is……

  • je hoeft niet te wachten totdat de scholen het oppakken.
  • niet wachten totdat het onderwijs het vak literatuur weer meer aandacht geven.
  • dat je als (groot)ouders, buren, bibliotheken, sportclub of vriendengroep het ook bij je thuis kunt organiseren.

Lezen wat jíj leuk vindt en misschien daarmee een ander enthousiast maken om het ook te gaan lezen!

Als deze Kinderboekenweek dàt voor elkaar zou krijgen……
Ik denk dat een groot aantal “korte lontjes steekpartijen” veranderen in goede gesprekken en waardering voor elkaar. Doe je mee?

Meer over leesplezier?
https://www.logopedie-dyslexie-silvia-linssen.nl/blog110-bestaat-het-vak-begrijpend-lezen-dan-nog/

https://bnnvara.nl/devooravond/videos/552196 *

Heb je hulp nodig bij spelling? https://www.spellingprof.nl 

 

Lees meer