Het zorgwekkend te kort aan beroepsbeoefenaren

Wij Nederlanders houden volgens het artikel quick fix uit het NRC van korte termijn oplossingen. In veel branches begint een tekort aan arbeidskrachten een rol te spelen.
Huisartsen geven aan niet langer praktijkhouder te willen zijn, maar gaan o.a. liever in dienstverband werken.
Scholen huren zzp-ers in om het tekort aan onderwijzend personeel te compenseren.
Ook op mijn paramedisch vakgebied zijn er steeds meer berichten van oplopende wachtlijsten en openstaande vacatures voor logopedisten.
Kortom….
Noem een bedrijfstak of beroep en dikke kans dat er vacatures openstaan die niet snel worden ingevuld.
Wat zijn de verborgen redenen van het tekort aan beroepsbeoefenaren?

Is er een relatie tussen dat te kort aan beroepsbeoefenaren en de vergrijzing of spelen meer factoren een rol?

Natuurlijk speelt vergrijzing een rol, maar of het de beslissende rol is, valt te betwijfelen.

Bezuinigingen en de rol van de regeltjes cultuur/overheid

• In het onderwijs zijn gedreven professionals die hun meerwaarde aantoonden al tijden wegbezuinigd met grote gevolgen voor de kwaliteit van het onderwijs. Het “inclusief” onderwijs was het toverwoord, maar men vergat daarbij alle expertise die bij het speciale onderwijs een zo vanzelfsprekende rol van betekenis speelde.
• In de gezondheidszorg blijken veel betrokken hulpverleners hun (witte) jas aan de wilgen te hebben gehangen. Veel zorg kon ook uitstekend door huisartsen en hun gespecialiseerde werknemers worden gedaan en zo bespaarden we met ons allen op de dure tweede lijnszorg in o.a. ziekenhuizen. Vervolgens werd als dank voor hun extra werk verder bezuinigd bij huisartsen.
• In de logopedische zorg was het niet anders. Ik hoor ons nog roepen dat wij als eerste lijn logopedisten steeds meer “langdurige begeleiding” zouden moeten leveren aan de hulpvragers die niet meer de uitstekende logopedische zorg in het speciaal onderwijs kregen vanwege de bezuinigingsdrift. Het resultaat was wat wij vreesden: Ontevreden zorgverzekeraars die het paramedische budget zagen groeien en hun antwoord? Jarenlang geen cent verhoging bij het behandelingstarief. En.. nee.. al die objectieve enquêtes die vervolgens onze waarschuwingen bevestigden, veranderden er niets aan. Daar zijn alleen dure externe bureaus beter van geworden….
• Zo zie je een soort forensisch verkeer ontstaan waarbij onderwijsmensen het werkveld verwisselen voor een carrière in de gezondheidszorg en omgekeerd. Hopend op meer werkvoldoening en mogelijk een beter salaris.
  Tegelijkertijd zijn er nog steeds veel mensen die tot de potentiële arbeidsmarkt horen en aan de zijlijn staan.

Wat is die korte termijn oplossing voor het te kort aan beroepsbeoefenaren?

• Gaat de overheid een “blikje arbeidsmigranten “ openen?
• Gaan de zorgverzekeraars en beroepsverenigingen zich eens echt achter de oren krabben hoe ze het zo ver hebben laten komen? Een te kort aan allerlei essentiële beroepen in een rijk land als Nederland om van de overige maatschappelijke problemen maar even te zwijgen?

De quick fix ideologie voor het zorgwekkende te kort aan beroepsbeoefenaren

In de “quick fix ideologie” zou arbeidsmigranten een optie zijn, maar hetzelfde artikel toont ook de maatschappelijke nadelen die daaraan kleven. Bovendien…. Wat doen al die waardevolle weglopers/baanswitchers als ook het arbeidsgras van de buren minder groen blijkt te zijn?

Verborgen redenen van het zorgwekkende te kort aan beroepsbeoefenaren

De verborgen redenen van het tekort aan beroepsbeoefenaren zijn voor een deel bekend.
Naast de eerder genoemde rol van de vergrijzing spelen onvoldoende loon en je niet gewaardeerd voelen een belangrijke rol. Als ik puur naar mijn beroepssituatie kijk, zijn er veel belangrijke factoren die minder bekend zijn bij het grote publiek.

Belangrijke factoren voor het zorgwekkende te kort aan beroepsbeoefenaren

• Het afgepakte vertrouwen in de vakkennis van de deskundigen.
• Wantrouwen die ervoor in de plaats kwam via de doorgeschoten regel- en controledrift via in het leven geroepen bureautjes en dure (overhead) besturen.
• De afvinklijstjes en overige tijdrovende, vaak onbetaalde controlerende eisen die voor zorgverzekeraars  belangrijker zijn geworden dan de zorgverlening zelf. Zorgverlening waarbij de hulpvrager en het op te lossen probleem toch ooit centraal stonden.
• Een schools puntensysteem om je beroep te mogen blijven uitoefenen in plaats van uitgaan van de verantwoordelijkheid en beroepsmatige nieuwsgierigheid naar nieuwe ontwikkelingen.
• Zorgverzekeraars die steeds machtiger worden en vanuit hun ivoren toren bepalen of jij ” klasse excellent” of “niet deskundig genoeg” bevonden bent. Dit gebaseerd op een jaarlijks groeiend en dwingend inventarisatielijst, waar elke met “nee” beantwoorde vraag je lot bezegelt tot het laagste, ondeskundige niveau.
• Beroepsverenigingen die daar in mijn optiek in meegaan met als argument:
  “als wij de kwaliteitsregels niet bewaken/bedenken, wordt het door de zorgverzekering gedaan. Wat heb je dan liever?” Toeval dat er vacatures zijn voor beleidsmedewerkers?

Vraag het de hulpzoekende eens zelf…

Natuurlijk is kwaliteit leveren belangrijk, maar….
Hoe is het ooit zover gekomen dat de relatie tussen beroepsbeoefenaar en de cliënt/patiënt en de op te lossen hulpvraag ondergeschikt zijn gemaakt aan steeds maar meer regeltjes?
Hoe zeker ben je dat je dankzij al die controlerende regels nog wel de juiste beroepsbeoefenaren overhoudt? Zij die zelfstandig vanuit beroepsliefde en inhoudelijke kennis hun beslissingen nemen bij de hulpvraag van hun cliënt of patiënt? Of houd je diegenen over die vaardig lijstjes kunnen vullen in de tijd van de patient?

Druk met afvinken en basale omgangsregels vergeten

Zo kan het dan gebeuren dat een volwassen patiënt in een volle wachtkamer op een kleinerende manier wordt toegesproken. Waarin diezelfde volle wachtkamer “meegeniet” van het op luide toon gevoerde vraaggesprek in een onderzoekskamer. Is dat wat er gebeurt bij de als “klasse excellent” uitverkoren hulpverlener? Zijn we zo druk met al die controlerende lijstjes dat we het meest basale uit het oog verliezen namelijk de respectvolle benadering, privacy en last but not least het (zo goed mogelijk) oplossen van de klacht samen met die hulpvrager?

Wat wensen al die beroepsbeoefenaren dan?

Als je het mij persoonlijk vraagt, zou ik terug willen naar de periode waarin ik volledig autonoom mijn werk kon doen.
De periode waarin collegiaal overleg inhoudelijk was en niet overruled werd door de opgelegde wijze van geformuleerde notulen.
Notulen die vervolgens als een tentamen werden beoordeeld door …  die bureautjes.. en zelfs werden teruggestuurd als inhoud belangrijker voor ons was dan die verplichte formuleringseisen.
Ik denk met weemoed terug aan het moment waarop ik als beroepsbeoefenaar volledig werd vertrouwd, gerespecteerd voelde en me helemaal kon richten op degene die mijn expertise vroeg.
Hoe zag dat er ooit ook alweer uit?

• Liefde en interesse in het beroep met een vanzelfsprekende honger om bij te scholen.
• Geen controle want als gedreven beroepsbeoefenaar blijf je nieuwsgierig naar de ontwikkelingen op jouw vakgebied. Daar heb ik geen puntensysteem voor nodig!
• Er was als vanzelfsprekend geen aandacht voor al die randverschijnselen waarmee zorgverzekeraars, beroepsvereniging en opgetuigde bureaus een eigen leven gingen leiden. Een ontwikkeling die ongemerkt uitgroeide tot een uitdijend monster dat alle deskundige, gedreven beroepsbeoefenaren de maat ging nemen.
• En er was daarom ook geld beschikbaar voor een eerlijke beloning want mijn bijdrage was/is van maatschappelijk belang.

Helaas….
Wat we nu zien is de ontwikkeling van dat monster dat bovendien zo geldverslindend is dat het in zijn “overlevingsdrang” het kind met het badwater weggooit.

Wie betalen de tol?

• Al die scholieren die hun vakkenpakket zien inkrimpen vanwege een gebrek aan docenten.
• De onderwijskwaliteit die hard achteruitgaat met alle gevolgen voor de deskundigheid van de toekomstige. Beroepsbeoefenaren die (ironie van het lot) dan tijdens de controledrift met trucs hun benedenmaatse niveau leren verdoezelen.
• Een tekort aan huisartsen, agenten, leerkrachten en noem maar op…
• Jij en ik die hulp vragen op ongeacht welk terrein, maar niet ( op tijd) geholpen kunnen worden door het zorgwekkende te kort aan beroepsbeoefenaren.
• Uiteindelijk dus wij allen, de maatschappij, want wat kun je nog verwachten van een maatschappij? Een maatschappij die beroepsbeoefenaars heeft afgeleerd om zelfstandig en met eigen verantwoordelijkheid zijn werk te doen?

Onderstaand artikel inspireerde mij tot deze blog:
https://www.nrc.nl/nieuws/2022/05/06/in-nederland-zijn-we-dol-op-de-quick-fix-a4123680

Meer lezen over dit onderwerp?
https://www.logopedie-dyslexie-silvia-linssen.nl/logopedie-door-de-jaren-heen/