Weegt leesplezier zwaarder dan “AVI” niveau?

“Van school moet ik stomme boeken lezen!”

Dit bericht ontving ik pas geleden van een ouder:

“Leesplezier weegt toch zwaarder dan een AVI niveau? Ik hoorde van mijn zoon van 11 dat hij op school een leuk boek aan het lezen was. Hij kende het boek, want ik heb het hem ooit voorgelezen. Zo probeerde ik hem te stimuleren en te laten ervaren hoe léuk lezen is. Hij kwam vandaag heel verontwaardigd thuis.”

“De juf zegt dat ik het niet mag lezen omdat het voor mij te moeilijk is. Nu moet ik domme boeken op een lager niveau lezen. Dan lees ik net zo lief niet!”

“Ik weet ook wel dat boven je niveau lezen moeilijk is. Maar als je dyslexie hebt, is het toch ook belangrijk om het leesplezier te ontdekken en vast te houden?
Binnenkort hebben we weer een afspraak op school. Ik ga voorstellen om een middenweg te kiezen. Wat vind jij?”

Wat ik vind? Weegt leesplezier zwaarder dan het “AVI”niveau?

Een lastige kwestie, want het voelt alsof ik partij kies als ik mijn mening geef. En in welke rol geef ik antwoord?
Als het schoolkind dat ik ook ooit was of als moeder, logopedist, dyslexiespecialist, NT2-trainer, student Spaans?

Als schoolkind 

Terugdenkend aan hoe ik als kind wekelijks naar de bibliotheek ging, bedenk ik dat dàt zijn situatie het dichtste nadert.
Er waren destijds nog geen strakke leesniveaus, maar wèl boeken gerangschikt op leeftijdsniveau. Misschien had ik als jongste in het gezin ook het voordeel dat er zoveel boeken buiten mijn leeftijdsniveau rondslingerden. Als ik daar interesse in had, kon ik ze gewoon lezen.

Interesse, is dat niet het sleutelwoord?

In de bibliotheek werkten verschillende bibliothecaressen en hun insteek varieerde van op leeftijd gerichte controle drift tot een oprecht stimulerende houding voor mij als ik weer boeken zocht. Als kind wist ik al vrij snel wanneer die laatste categorie werkzaam was, want dan nam mijn keuzemogelijkheid aanzienlijk toe…..

Een te moeilijk boek qua woorden of onderwerp?

Tja, als kind las ik om die moeilijke woorden heen en zo merkte ik al “lezenderwijs” dat die moeilijke woorden door de context werden verduidelijkt. Ongemerkt vergrootte ik daarmee mijn woordenschat.

De invloed van de bibliotheek

En…zoals ooit een van mijn favoriete bibliothecaresses treffend zei tegen haar streng controlerende collega die zich bemoeide met mijn boekkeuze:
“Als het voor haar te moeilijk is, legt ze het boek vanzelf wel weg. Laat haar toch lekker ontdekken waar haar interesses liggen.”

De invloed van het klassikaal lezen

En ja…. op school kregen we om de beurt een leesbeurt hardop lezen. Ik vond en vind lezen een heerlijke bezigheid, maar aan die klassikale (technische) leesbeurten had ik een broertje dood. Iedereen had een ander leestempo en natuurlijk kregen de zwakke lezers veel beurten.
Wij… die van lezen hielden, lazen vanzelf vooruit….
Afhankelijk van de leraar leverde dat voor velen een boetepreek op als je opeens een beurt kreeg  en niet wist waar je geacht was te zijn….
Mijn onbegrip was dan groot, want ik was toch lekker aan het lézen?

Mijn antwoord als volwassene in al die andere rollen?

Terugdenkend aan mijn kind ervaringen merk ik dat ze heel vormend zijn geweest voor mijn mening en handelen in al die volwassen rollen. Als kind wilde ik serieus worden genomen. Óók in de interesses die ik had en de keuzes die ik maakte. Dat besef maakt dat het mijn mening nù sterk beïnvloedt. Ik wéét welke invloed dat stukje autonomie heeft gehad op mijn studiekeuze, mijn zelfredzaamheid, mijn zelfstandig genomen beslissingen en nog stééds.
Dat venijnige gesprek tussen die twee bibliothecaressen, maar ook de klassikale leeservaring zijn ervaringen die meegaan met al die andere ervaringen die je als kind opdoet. Ze gaan mee in mijn leven en beïnvloeden mijn mening over allerlei kwesties.

Ga je uit van het uiteindelijke doel van lezen?

Is het uiteindelijke doel niet léren van lezen? Niet verrassend dat mijn mening nù niet veel afwijkt van de ervaring die ik opdeed in die bibliotheek. Als kind ervaren dat je serieus wordt genomen in je interesses en smaak, geeft je de ruimte om te ontdekken en zèlf te ervaren wat bij jou past. Een leesinteresse en leesvoorkeur ontwikkelen, kan alleen als je daar de ruimte en keuzevrijheid voor krijgt.

Leesinteresse en de gevolgen

“Jong geleerd is oud gedaan”

Leer je als kind dat iets “te moeilijk’’ voor jou is terwijl jijzèlf die uitdaging aangaat? Het leidt òfwel tot rebellie òfwel tot opgroeien tot een volwassene die nooit heeft ontdekt waar de echte grenzen liggen.
Wat betreft het lezen zal die jongen uit het voorbeeld uiteindelijk een boek laten liggen, als hij veroordeeld wordt tot “stomme boeken”. Hij zal een studie niet aangaan en nooit zijn dromen en talenten ontwikkelen en najagen, als hij niet zèlf mag experimenteren met moeilijk en makkelijk.

Voor mij is het niet een kwestie van partij kíezen voor de zoon en zijn moeder, maar de lange termijn zien. Ík ben in ieder geval dankbaar dat ik in een periode opgroeide waarin we niet werden afgerekend op leesniveau. Okay…. leeftijdsniveau was soms een criterium, maar daarmee hadden we zonder uitzondering allemaal met een gelijkwaardig probleem te maken. Lezen werd hierdoor geen wedstrijd leesniveau.

Ik wens iedereen in ieder geval een boeiende leeszomer!

En wat vind jij? Ik ben heel benieuwd naar jouw leerservaringen als scholier vroeger en nu, als (groot) ouder of docent.

Wil je meer lezen over het belang van leesplezier en wat er gebeurt als dat niet voorop staat?
Hoe ons land op dit moment mondiaal presteert op het gebied van de leesvaardigheid? De volgende informatie geeft aan dat wij stevig moeten gaan inzetten op het stimuleren van LEESPLEZIER
https://www.trouw.nl/onderwijs/een-boek-lezen-pure-tijdverspilling-vinden-nederlandse-jongeren~bbcc2b5d/?referer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F
Interesse in een andere blog over lezen? https://www.logopedie-dyslexie-silvia-linssen.nl/blog92hoe-lees-je-makkelijker-met-minder-leesfouten/

Zoek je een handig hulpmiddel bij spellingregels? https://www.spellingprof.nl