Alsof tijd stilstaat bij hoogbegaafdenonderwijs
Die gedachte kwam bij mij op tijdens het lezen van het artikel onderwijs botst hard met ouders in hoogbegaafdendebat**.
Alsof tijd stilstaat bij hoogbegaafdenonderwijs.
Het doet me terugdenken aan mijn middelbare schooltijd en aan de klasgenoot die ‘alles’ wist. Nee, ze was geen talent in de gymzaal en dat werd haar pijnlijk duidelijk gemaakt. Ze deed het gymnasium en bij enkele vakken zat ze in mijn VWO-klas. Ze was het buitenbeentje en ging haar eigen weg. Af en toe reden we, als het zo uitkwam samen naar huis en dronk ze bij ons thee. Hoe blij ze dan was met die uitnodiging. Altijd bereid om klasgenoten te helpen met huiswerk of uitleg kortom een persoon met een ‘gouden karakter’.
Terugkerende vooroordelen
Later als logopedist zag ik die buitenlandse tweeling die “hoognodig extra taal en articulatiebegeleiding nodig hadden”, aldus de juf. “Met name de ene helft die brutaal de klasregels aan haar laars lapte en gewoon haar eigen plan trok.” Het meisje van 4 jaar met gitzwarte ogen keek me opmerkzaam aan tijdens het intakegesprek met haar moeder. Ze liet ons rustig praten en intussen voelde ik haar peilende ogen op mij gericht. Later toen het ijs ontdooid was, kwam ze alleen in mijn werkkamer en nam ik taal- en articulatietests af. Aan haar Nederlands schortte het een en ander, maar wat verwacht je dan als iemand nog maar zo kort in Nederland woont? Aan mijn Portugees zal ook veel aan te merken zijn als ik nog maar zo kort in Portugal zou wonen. Opvallend was haar interesse, het ongevraagde commentaar op de testopdrachten. Is het niet bijzonder om een kleuter tegenover je te hebben die de testinhoud analyseert en daarbij rake opmerkingen maakt?
Gelijkgestemde zielen
De gezworen kameraden die, ik vertelde daar al ooit over in een blog* uit nood geboren aan hun basisschooltijd maar een eigen invulling probeerden te geven. De ouders maakten zich ongerust, want ze kwamen thuis met verhalen dat ze lees- of rekenbuddy waren, maar nooit over wat ze leerden. De euforie zowel bij hen als bij hun ouders toen er eindelijk een juffrouw kwam die zag en bevestigde wat de ouders intussen op eigen kosten hadden laten onderzoeken. Zij bedacht thema’s voor hen waarin zij dieper op onderwerpen mochten ingaan en maakte het mogelijk dat een groepje op woensdagochtend met andere gelijkgestemden aan de slag gingen.
Herkennen en de onmacht van niet mogen ingrijpen
De psycholoog die één van die ouders herkende tijdens een lezing over hoogbegaafdheid. “Wat lijkt uw zoon op u!” Opvallend want het was twee jaar nadat hij voor een pilot de klas van die leerling had bezocht. Hij was destijds bezorgd naar de directeur gegaan om te vertellen dat er minstens 2 kinderen in die klas zaten die een flinke ontwikkelingsvoorsprong hadden. Moesten ze daar niet wat meedoen?
Het antwoord? De directeur gaf hem te verstaan zich daar niet mee te bemoeien en zeker geen contact op te nemen met de ouders. Ze waren al zo “veeleisend”! Gefrustreerd vertelde hij de ouder tijdens de pauze over zijn onmacht en hoe hij getwijfeld had om toch buiten school om contact op te nemen.
Het afscheid van de basisschool
En ja… die laatste musicalavond waarna ze nog uitgenodigd werden voor een afsluitende borrel. Die ouders die al binnen een kwartier vertrokken met hun kind omdat een bezorgde, oplettende ouder ontdekte dat hun kind door een groepje nog even een hardhandige ‘afscheidsknuffel’ kreeg. Hoe verdrietig kan het afsluiten van de basisschool zijn?
Gedeelde smart
Ervaringen van lang geleden. Inmiddels zijn die kameraden volwassen. Ze hebben elkaar al die jaren vastgehouden en samen hun weg gevonden in studie en beroep. Dankzij hun ouders, een paar oplettende docenten en een middelbare schoolklas met toevallig veel gelijkgestemde zielen kwamen ze tot bloei en leerden ook zij leren! Voor de ouders was die middelbare school op enkele ‘ingrijpmomentjes’ een verademing. Wrang om te horen dat veel van hun studiegenoten op de universiteit soortgelijke ervaringen hadden op hun basisschool en soms ook op de middelbare school..
Vaste aannames
Onbegrijpelijk om van de moeder van een van die kameraden te horen dat ze vele jaren later de docent van groep 8 tegenkwam. De verbaasde reactie van de docent op haar verhaal dat het aantal aanmeldingen voor de studentenvereniging ongekend hoog was dat jaar en dat haar kind daar een flinke bijdrage aan had geleverd. “Slimme kinderen zijn toch vooral nerds die in stoffige boeken of voor de PC zitten?”, was ook toen zijn stellige overtuiging. Is er dan al die jaren niets veranderd in zijn kennis en inzicht op dit gebied? Alsof tijd stilstaat bij hoogbegaafdenonderwijs, in ieder geval wel bij deze docent.
Steeds die ‘onderkant’
Het wordt vervelend, maar ook nu anno 2022 blijkt er nog steeds vooral aandacht voor de ‘onderkant’ in de klas. Elk kind heeft toch onderwijsaandacht en erkenning nodig? Ook slimme kinderen zijn niet autodidact. Nieuwe rekenstof leg je toch uit als alle leerlingen er zijn? Nee dus, “als de bolleboosjes extra uitdaging elders krijgen, kunnen ze die nieuwe rekensommen ook aan zonder die uitleg”, was de mening van een docent. Tja, dan heb je toch als docent de plank volledig misgeslagen en valt er nog veel te leren!
Meer van hetzelfde?
Tot slot. Het lijkt nog steeds geen vanzelfsprekendheid om deze hoogbegaafden op een andere manier te toetsen. Zoals 20 jaar geleden al werd gevraagd om eens ’top down’ te testen en te kijken waar hun vertrekpunt ligt. Is het dan vreemd dat kattenkwaad en desinteresse het antwoord is als je leerstof krijgt waar je niets van leert? Dat je als ondernemende, alles onderzoekende tiener dan creatief gaat kijken hoe hoog pennenveertjes kunnen springen en of je ze zelfs in het systeemplafond kan schieten? Is het nodig om ze alle opdrachten en herhaling te geven en als ze dat ruim voor tijd afhebben nog meer van hetzelfde aan te bieden? Pfff…. Alsof tijd stilstaat bij hoogbegaafdenonderwijs.
Onderwijspareltjes die ik zou willen klonen…
Zo noem ik de docenten die ik als tiener, als ouder en als logopedist/ dyslexiespecialist tegenkwam. Het type waar je later met veel warmte en een glimlach aan terugdenkt. Ze voegen iets belangrijks toe aan hun werk. Hun enthousiasme, de aangepaste grapjes op hun niveau, ze zijn oprecht nieuwsgierig naar wat er in het kind tegenover hen omgaat. Hun liefde voor het gekozen vak en de overtuiging dat je in dit beroep nooit uitgeleerd raakt en dat kennis uit onverwachte hoek als een cadeau moet worden uitgepakt en gekoesterd. Niet die docent die mijn slimme klasgenoot voor de hele klas met een sneer afserveerde als ze iets toevoegde, maar die ene docent geschiedenis die haar kennis omarmde.
Gelukkig zijn ze er, maar helaas net als parels zijn ze geen dagelijks verschijnsel en moeten we ze ook anno 2022 nog steeds met lantaarntjes zoeken.
Blog*:
https://www.logopedie-dyslexie-silvia-linssen.nl/blog156-hoogbegaafde-meisjes-vallen-niet-op/
Interesse in het artikel onderwijs botst hard met ouders in hoogbegaafdendebat? **
https://www-gld-nl.cdn.ampproject.org/c/s/www.gld.nl/amp/nieuws/7731075/onderwijs-botst-hard-met-ouders-in-hoogbegaafdendebat
